Samen op weg naar 2050: bestuurders zetten koers naar duurzame mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Op woensdag 24 april kwamen bestuurders, beleidsmakers, grondeigenaren en betrokken organisaties bijeen bij Antropia in Driebergen-Zeist voor het tweede bestuurlijke overleg over duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug en haar flanken. Deze bijeenkomst bouwde voort op de gezamenlijke bestuurlijke kick-off van oktober vorig jaar en markeerde een volgende stap naar een gezamenlijke visie op natuurgerichte recreatieve mobiliteit.

Sterke bestuurlijke vertegenwoordiging

De opkomst was hoog: gedeputeerde Van Schie van de provincie Utrecht schoof aan, net als vertegenwoordigers van Staatsbosbeheer, omliggende gemeenten, NS, ProRail, ANWB, Utrechts Particulier Grondbezit en het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR). Allen delen een gezamenlijk doel: zorgen dat bezoekers ook in de toekomst op een duurzame manier van de natuur kunnen blijven genieten.

Blik op 2050: kansen en knelpunten

Adviseurs van bureau Rebel presenteerden de uitkomsten van de eerste brede ambtelijke werksessie van 16 april 2025, waarin gezamenlijk een toekomstbeeld voor 2050 werd geschetst. Hoe zorgen we dat de recreatiedruk beheersbaar blijft? Hoe houden we de natuur vitaal én goed bereikbaar?

De bijeenkomst zorgde voor een levendige discussie. Met stellingen als startpunt gingen de deelnemers onder leiding van Rebel met elkaar in gesprek over kansen, knelpunten en keuzerichtingen. Thema’s als bereikbaarheid, natuurbehoud en slimme mobiliteit kwamen uitgebreid aan bod.

overleg duurzame mobiliteit mona nationaal park utrechtse Heuvelrug

Op naar het najaar

De inzichten en reacties uit deze bijeenkomst vormen de basis voor het vervolg. In het najaar van 2025 wordt een nieuwe bestuurlijke bijeenkomst gepland, waarin inhoudelijke reacties op de conceptversie van de gezamenlijke mobiliteitsvisie centraal zal staan. Stap voor stap werken betrokken partijen zo samen aan een groen en duurzaam bereikbaar toekomstbeeld voor de Utrechtse Heuvelrug.

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit

Dit project vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  Lees hier meer over MONA 

Burgerinitiatief VanRingnaarPark officieel derde Zusterpark in Amersfoort; verbinding stad met Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug versterkt

Geschreven door

Het burgerinitiatief VanRingnaarPark is op 14 mei jl. tijdens hun vijf jarig jubileum feestelijk benoemd tot Zusterpark van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH). Tijdens een drukbezocht StadsringCafé in De Observant werd het officiële Zusterparkbord onthuld. Na de zomer krijgt het bord een passende plek. VanRingnaarPark sluit zich hiermee aan bij het groeiende netwerk van Zusterparken dat zich inzet voor meer biodiversiteit en groene verbindingen in de stad én tussen stad en natuur.

VanRingnaarPark pleit sinds 2020 voor de transformatie van de Stadsring in Amersfoort naar een groen ringpark; van een grijze verkeersader naar een groene en gezonde ruimte voor mens en natuur. Door de verbondenheid van de beoogde groene stadsring te markeren als Zusterpark van het Nationaal Park, ontstaat er een belangrijk groen netwerk tussen de kern van Amersfoort met andere groene initiatieven in de stad naar het robuuste groen van het NPUH.

Groen netwerk in Amersfoort groeit
Na het Groene Spoor (2021) en Elisabeth Groen (2024) is VanRingnaarPark het derde initiatief in Amersfoort dat zich bij het Zusterparkennetwerk aansluit. Samen vormen deze initiatieven een lokaal netwerk van groene plekken, gedragen en beheerd door bewoners. Het netwerk draagt bij aan een klimaatbestendige stad, meer biodiversiteit, gezondheid van inwoners en vergroot het bewustzijn over de waarde van natuur dichtbij huis én in het omliggende landschap.

Betrokkenheid en samenwerking
Tijdens de bijeenkomst benadrukten sprekers van zowel VanRingnaarPark, de gemeente Amersfoort als het NPUH het belang van samenwerking tussen stad en natuur.

“Als burgerinitiatief laten we zien wat een groene stadsring kan betekenen voor een gezonde en mooie stad. En we gooien vanuit de binnenstad de groene loper uit voor verbinding met andere groene plekken” aldus Johanna van der Werff, voorzitter van burgerinitiatief VanRingnaarPark. Want hoe mooi zou het zijn wanneer wij als mensen én dieren via aaneengesloten groene lopers naar het Nationaal Park kunnen lopen. “De benoeming tot Zusterpark van het Nationaal Park voelt als een erkenning van ons werk en een mooie stap richting realisatie van een toekomstbestendige Stadsring.”

Jeroen Heemsbergen, programmamanager bij het NPUH, benadrukte het bredere belang van deze samenwerking: “VanRingnaarPark laat op inspirerende wijze zien hoe lokale bewonersinitiatieven kunnen bijdragen aan een groener stedelijk gebied én een sterkere verbinding met het landschap van de Utrechtse Heuvelrug. We zijn trots dat zij zich aansluiten bij het Zusterparkennetwerk.”

Over Zusterparken
De Zusterparkenbeweging is een initiatief dat het groen en de natuur in en om de stad wil versterken door te vergroenen en samen één groot park wil creëren. Vanaf 2019 werken Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en de Zusterparken samen met inwoners aan meer steun voor en groei van groen in de stad door groene initiatieven met elkaar en het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) te verbinden. Inmiddels zijn er 14 Zusterparken gelanceerd, verspreid over Utrecht, Veenendaal en Amersfoort.

Meer informatie over Zusterparken: npuh.nl/zusterparken
Meer informatie over VanRingnaarPark: vanringnaarpark.nl

Primeur in gemeente Utrechtse Heuvelrug: gratis hulp van afkoppelcoaches bij regenwateropvang in je tuin

Geschreven door

We krijgen steeds vaker te maken met hevige regenbuien en langere periodes van droogte. Je kunt je tuin, je buurt én de natuur helpen om hiermee om te gaan. Bijvoorbeeld door je regenpijp af te koppelen en het water direct in je tuin te laten lopen. Heb je hulp of advies nodig bij het afkoppelen? Inwoners van gemeente Utrechtse Heuvelrug kunnen vanaf nu gratis een afkoppelcoach inschakelen! De afkoppelcoach denkt met je mee over slimme oplossingen om regenwater op te vangen of te laten wegzakken in je tuin. Zij kunnen ook helpen bij het afkoppelen van je regenpijp.

De afkoppelcoaches zijn opgeleide vrijwilligers die op afspraak bij je langskomen. Ze bekijken samen met jou wat er mogelijk is in jouw tuin. Zo geven ze advies en kunnen – indien gewenst en haalbaar – ook meehelpen bij het uitvoeren van het werk. Denk aan het afzagen van de regenpijp, het aansluiten van een regenton of het aanleggen van een drainagebuis.

Waarom zou je je regenpijp afkoppelen?

Door je regenpijp af te koppelen, voorkom je dat schoon regenwater in het riool verdwijnt. In plaats daarvan laat je het in je tuin de grond in zakken of vang je het op in een regenton. Hiermee help je wateroverlast te voorkomen én zorg je dat je tuin in droge tijden over voldoende water beschikt.

Ervaring vanuit de gemeente

“In de gemeente Utrechtse Heuvelrug werken we al met afkoppelcoaches,” vertelt Anouk Haaxma, wethouder gemeente Utrechtse Heuvelrug. “Ik merk dat inwoners het soms toch lastig vinden hoe ze hun regenpijp goed af kunnen koppelen. Met een beetje hulp zijn inwoners geholpen en is hun woning afgekoppeld. Daarom steun ik dit initiatief van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug van harte. Afkoppelen is bijvoorbeeld om het schone regenwater direct in de tuinen te laten stromen, in plaats dat het in de riolering stroomt. Dus wil je als inwoner jouw woning afkoppelen, maar weet je niet goed hoe je dit kunt regelen? Schakel dan deze vrijwillige afkoppelcoaches in.”

Ervaring van een bewoner

“Vorig jaar heb ik twee regenpijpen aan de voorkant van mijn huis laten afkoppelen. Wel even spannend, maar het verliep allemaal heel vlot en vakkundig. Het regenwater loopt nu via een slang mijn tuin in i.p.v. naar het riool. Het werkt uitstekend en je hebt veel minder water uit de kraan nodig. Wat een ontzettend goed initiatief! Hoop dat het veel navolging vindt.” Liesbeth, Leersum

Afspraak maken met een afkoppelcoach?

Wil jij hulp en advies bij het afkoppelen van je regenpijp? Stuur dan een e-mail naar: heuvelrugtuinen@dorpennatuur.nl.

Ga voor meer informatie over de afkoppelcoaches naar www.npuh.nl/heuvelrugtuinen/afkoppelcoaches.

Onderdeel van project Heuvelrugtuinen

De afkoppelcoaches zijn opgeleid in 2024, in samenwerking met de gemeente Utrechtse Heuvelrug, de Vereniging voor Dorp en Natuur Amerongen – Leersum en het project Heuvelrugtuinen.

Heuvelrugtuinen is een initiatief van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, de Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie. Met een Heuvelrugtuin dragen inwoners bij aan de versterking van de biodiversiteit in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Denk aan tuinen met minstens 60% beplanting, zonder gif, met schuilplekken voor vogels en insecten, en planten die passen bij de omgeving van het park. Ook het opvangen van regenwater is daar een belangrijk onderdeel van.

Iedereen kan een Heuvelrugtuin maken: met of zonder groene vingers, veel of weinig ervaring, groot of klein budget. Op www.jouwheuvelrugtuin.nl vind je volop inspiratie en praktische tips.

Gratis tuinadvies tijdens het Heuvelrugtuinen inloopspreekuur – zaterdag 21 juni in Woudenberg

Geschreven door

Van je tuin een Heuvelrugtuin maken doe je stap voor stap. Of je nou net begint of al even bezig bent, loop op zaterdag 21 juni binnen bij het Heuvelrugtuinen inloopspreekuur voor gratis advies en inspiratie.

Tussen 13:00 en 15:00 uur zit tuinexpert Frederike van der Kooij voor je klaar bij Welkoop Woudenberg (Parallelweg 3). Heb je vragen over beplanting, slimme indeling, water in je tuin of het aantrekken van meer insecten en vogels? Of wil je gewoon even sparren over een volgende stap in jouw tuin? Alle vragen zijn welkom.

Tijdens het spreekuur is ook het Wild & Inheems-assortiment aanwezig: een mooie selectie planten die passen bij de natuur van de Heuvelrug – en goed zijn voor biodiversiteit.

Aanmelden is niet nodig, maar neem als het kan wel een of meer foto’s van je tuin mee – dat helpt om gericht mee te denken.

We zien je graag op 21 juni!

Gratis tuinadvies tijdens het Heuvelrugtuinen inloopspreekuur – zondag 22 juni in Zeist

Geschreven door

Wil je aan de slag met een groenere, natuurlijkere tuin die bijdraagt aan biodiversiteit op de Heuvelrug? Kom dan op zondag 22 juni naar het Heuvelrugtuinen inloopspreekuur bij De Boswerf in Zeist (Prins Bernhardlaan 3). We staan deze middag in het Klimaatpaviljoen van De Boswerf, hier kun je ontdekken hoe je je huis en tuin kunt aanpassen aan het veranderende klimaat.

Tussen 14:00 en 16:00 uur kun je daar terecht bij tuinexpert Adeline Gogelein voor gratis advies over jouw tuin. Of je nu vragen hebt over beplanting, wateropvang, bodem of juist het vergroenen van je balkon – je bent van harte welkom.

Aanmelden is niet nodig, maar neem als het kan wel een of meer foto’s van je tuin mee. Dat helpt om beter mee te denken over jouw situatie.

En neem ook vooral een kijkje bij het plantenasiel op het terrein van De Boswerf – misschien vind je daar een mooi plantje om mee naar huis te nemen!

We hopen je te zien op 22 juni!

Eerste HeuvelrugWijs-bezoek van 2025 een feit; basisschoolleerlingen ontdekken de geheimen van de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Eind april was het zover: het allereerste HeuvelrugWijs-bezoek van 2025 vond plaats! Een enthousiaste klas basisschoolleerlingen trok onder begeleiding van twee ervaren HeuvelrugWijzers het Zeisterbos in. Tijdens een interactieve buitenles ontdekten zij spelenderwijs hoe bijzonder hun eigen omgeving is. Door middel van verhalen, spellen en praktische opdrachten leerden de kinderen over het ontstaan van het landschap, het watersysteem, de cultuurhistorie en de rijke natuur van het gebied.

HeuvelrugWijs is een educatief programma van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, speciaal ontwikkeld voor leerlingen van groep 5 en 6. De kinderen leren tijdens hun HeuvelrugWijs-bezoek over de natuur in hun eigen omgeving én hoe belangrijk het is om die te behouden.

Tijdens het programma worden klassen begeleid door twee speciaal opgeleide vrijwilligers: de HeuvelrugWijzers. Deze gidsen zijn getraind in natuureducatie en zorgen ervoor dat de leerlingen een inspirerende én leerzame ochtend of middag beleven in het bos.

HeuvelrugWijs wordt aangeboden op verschillende startlocaties verspreid over de Utrechtse Heuvelrug, waaronder het Zeisterbos (De Boswerf), het Baarnse Bos, Kwintelooijen en andere natuurrijke plekken in de regio. Zo is er altijd een locatie in de buurt van de school.

Ook jouw school kan kosteloos mee op avontuur met HeuvelrugWijs! Kijk voor meer informatie en aanmelden op: www.heuvelrugwijs.nl

HeuvelrugWijs is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting NatuurWijs, Bezoekerscentrum De Boswerf, Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en IVN Natuureducatie.

Kom inspiratie opdoen tijdens de Open Heuvelrugtuinen Route op zaterdag 28 juni!

Geschreven door

Wil jij jouw tuin (verder) vergroenen en bijdragen aan een groener Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug? Laat je inspireren door bloeiende Heuvelrugtuinen tijdens de derde editie van de Open Heuvelrugtuinen Route!

  • Datum: Zaterdag 28 juni
  • Tijdstip: 11.00 – 16.00 uur
  • Locatie: Diverse tuinen in gemeente Utrechtse Heuvelrug & Soest

Tijdens deze route stellen Heuvelrugtuiniers hun groene tuinen open en delen ze hun kennis, tips en ervaringen. Je ontdekt hoe je jouw tuin kunt omtoveren tot een echte Heuvelrugtuin: minimaal 60% groen, gifvrij, vol inheemse planten en gastvrij voor vogels en insecten. Zo draag je bij aan biodiversiteit, een gezond klimaat en voldoende schoon water!

Wil je op de hoogte blijven en het routeboekje ontvangen?
 Meld je hier aan voor het routeboekje

Het project Heuvelrugtuinen is een initiatief van Nationaal Park Utrecht Heuvelrug, Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie.

Natuur en gezondheid: samen aan de slag op de Utrechtse Heuvelrug

Geschreven door

Het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) is van start gegaan met het vervolgproject ‘Toepassen van de handreiking Nationale Parken als katalysator van gezondheid’ in het NPUH. Dit verloopt in samenwerking met het Nationale Parken Bureau en Collectief Natuurinclusief. Op maandag 14 april organiseerde het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) een werkbijeenkomst rond het thema natuur en gezondheid. Verschillende partijen, zoals gemeenten, de provincie Utrecht en terreinbeheerders als Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Utrechts Landschap kwamen op Landgoed Zonheuvel bij elkaar om de samenwerking op dit thema verder vorm te geven. De intentie is om producten, activiteiten of projecten te (door)ontwikkelen en toe te werken naar een blijvende regionale samenwerking op dit thema. Er is veel interesse en energie om rondom dit thema aan de slag te gaan, en de bijeenkomst leidde dan ook tot concrete vervolgstappen. 

Behoeften en kansen in kaart brengen 

Om inzicht te krijgen in de behoeften op het gebied van gezondheid en natuur en de mogelijke rol van het NPUH hierin, heeft het NPUH voorafgaand aan de werkbijeenkomst oriënterende gesprekken gevoerd met stakeholders in de regio. Deze gesprekken dienden tevens als input voor het Nationale Parken Bureau bij het opstellen van de ‘Handreiking Nationale Parken als Katalysator voor Gezondheid’. Twee hoofdthema’s kwamen in de gesprekken naar voren: 

  1. De herstellende kracht van de natuur. 
  2. De positieve invloed van groen op de mentale veerkracht. 

Daarnaast deden acht studenten van de opleiding Global Sustainability Science een consultancyproject naar de rol die het NPUH kan spelen in mentale gezondheid. Op basis van literatuuronderzoek, ruimtelijke analyses, een stakeholderanalyse en interviews met zorgprofessionals en beleidsmakers, adviseren zij onder meer om de Utrechtse Heuvelrug toegankelijker te maken voor mensen met fysieke of mentale beperkingen. Ook adviseren zij om het NPUH naar de mensen toe te brengen als zij er zelf niet naartoe kunnen. 

Waardevolle input 

De werkbijeenkomst begon met een toelichting van de aanleiding van het project door Niels Reinders, projectleider van het realisatieproject ‘Nationale parken en de gezondheidssector’ met cofinanciering vanuit Collectief Natuurinclusief. Vervolgens gaf Loek Hesemans, senior-adviseur natuur en gezondheid bij Staatsbosbeheer, een korte presentatie over de inzet van Staatsbosbeheer op dit thema. Daarna volgde een korte toelichting door dr. Jolanda Maas, senior onderzoeker aan de VU, die al jarenlang onderzoek doet naar de relatie tussen de gezondheid van mensen en hun leefomgeving.   

In de tweede helft van de bijeenkomst stond het gezamenlijk verkennen van de invulling van de mogelijke activiteiten binnen het thema centraal. Er werd veel waardevolle input opgehaald over bestaande samenwerkingen en projecten, mogelijke doelgroepen en partners. Deze opbrengst vormt de basis voor de verdere ontwikkeling van de pilots, samen met een op te zetten kerngroep. Er is veel energie om met dit thema concreet aan de slag te gaan! 

Ga mee op Heuvelrugtuinsafari op De Dag van het Nationaal Park!

Geschreven door

Op 24 mei vieren we De Dag van het Nationaal Park met een bijzondere activiteit: de Heuvelrugtuinsafari! Bioloog Luc Hoogestein trekt op deze dag langs verschillende tuinen in de regio om te ontdekken wat er allemaal leeft tussen het groen. Want in jouw tuin gebeurt waarschijnlijk veel meer dan je denkt!

Tijdens deze safari gaat Luc op zoek naar vogels, insecten, planten en andere soorten – en jij kunt meekijken! Zijn bezoekjes aan vier Heuvelrugtuinen worden namelijk gefilmd, zodat we de safari later met iedereen kunnen delen.

Ga zelf ook op safari in je eigen tuin!
De tuinsafari is onderdeel van de Soorten Challenge in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (17 t/m 31 mei): een challenge waarbij er zoveel mogelijk soorten worden geteld om zo meer te leren over de soortenrijkdom van het gebied. En er is meer: 9 gemeenten gaan met elkaar de strijd aan om zoveel mogelijk soorten te tellen en de titel ‘Meest biodiverse gemeente van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug’ te winnen.

Om mee te doen, kun je gebruikmaken van ons handige telformulier: een leuke activiteit voor jong en oud. Tel het leven in jouw tuin – van wilde planten tot vliegende insecten – en ontdek hoe biodivers jouw tuin eigenlijk is!

En het is helemaal fijn als je je waarnemingen doorgeeft via de app ObsIdentify of via www.waarneming.nl.
Zo help je mee aan een beter beeld van de natuur in Heuvelrugtuinen én help je jouw gemeente te winnen.

Download hier het telformulier en ga op ontdekking!

Scoor op zaterdag 10 en zondag 11 mei drie wilde & inheemse planten voor slechts €10,00!

Geschreven door

Op zaterdag 10 en zondag 11 mei organiseren we in samenwerking met kwekerij Griffioen en deelnemende tuincentra een mooie kortingsactie op het wild & inheemse plantenassortiment. Heuvelrugtuiniers kunnen dat weekend drie planten kopen voor maar €10,00.

De wild & inheemse planten zijn een belangrijk onderdeel van jouw Heuvelrugtuin. Ze passen bij de omgeving van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, zijn beter bestand tegen plagen én trekken vogels en insecten aan. Een Heuvelrugtuin bestaat voor minimaal 60% uit groen en hiervan zijn minimaal vijf planten en/of bomen inheems. Met deze actie creëer je dus heel gemakkelijk jouw Heuvelrugtuin of breid je jouw Heuvelrugtuin uit met de juiste planten.

Hieronder zie je een lijst van deelnemende tuincentra:

LET OP: voor deze actie geldt op = op.