Citizen science: burgers krijgen de hoofdrol
Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug is een uniek gebied in de regio van ongeveer 10.000 ha. Het gebied is veel te groot om alleen door professionele archeologen onderzocht te worden. Daarom wordt burgerwetenschap, citizen science, toegepast: bewoners van de Heuvelrug wordt gevraagd om vanuit huis mee te speuren. Op de website Erfgoed Gezocht staan hoogtekaarten waarop vrijwilligers sporen uit het verleden kunnen markeren. Het gaat dan om archeologische resten zoals grafheuvels (uit 2800-500 v.C.) en Celtic fields of raatakkers (1000 v.C.-200 na C.), maar ook om jongere sporen uit bijvoorbeeld de tijd van Napoleon en de Tweede Wereldoorlog.
Nieuwe techniek
De hoogtekaarten waarop wordt gespeurd, zijn gemaakt met een nieuwe techniek, LiDAR (Light Detection And Ranging). Het Actueel Hoogtebestand Nederland heeft op deze manier heel Nederland gedetailleerd in kaart gebracht. Deze techniek heeft als voordeel dat bij de hoogtemeting planten en bomen niet worden meegenomen. Daardoor kunnen we in bosrijke gebieden, zoals de Utrechtse Heuvelrug, nu voor het eerst sporen uit het verleden zien die eerder werden verborgen onder plantengroei.
Iedereen kan mee doen
Iedereen met een computer en internet kan deelnemen. Deelnemers krijgen vooraf een korte uitleg, en kunnen daarna aan de slag met het speuren via de computer. Later zullen archeologen en vrijwilligers samen het veld in gaan om de gevonden resten te controleren. Burgers zijn in dit citizen science project dus onmisbaar als nieuwe wetenschappers. Elke kaart wordt door minimaal 30 mensen onderzocht, wat zorgt voor een betrouwbare steekproef.
Opbrengsten
De resultaten van dit project leveren nieuwe kennis op over ons verleden. Ook kunnen we het nieuw gevonden archeologisch erfgoed beter beschermen voor de toekomst. Veel deelnemers zullen verrast zijn welke resten van het verleden ze in hun eigen woonomgeving vinden, soms duizenden jaren oud. Het project maakt nieuwsgierig en zorgt voor meer begrip en draagvlak voor het behoud van dit vaak kwetsbare erfgoed. De resultaten van dit menselijke speurwerk worden daarnaast gebruikt in een wetenschappelijke studie naar kunstmatige intelligentie en automatische herkenning van archeologische structuren door de computer.
Meer informatie
Kijk op: www.erfgoedgezocht.nl.