Welkom op de informatiepagina over de Blauwe Agenda. Hier vind je alles over de Blauwe Agenda en bijbehorende projecten terug, volg je het laatste nieuws rondom de Blauwe Agenda, vind je een overzicht van handige documenten én helpen we je op weg met wat jij zelf kan doen om samen met de partners van de Blauwe Agenda het watersysteem toekomstbestendig en robuust te maken.

Het belang van een gezond en veerkrachtig watersysteem op de Utrechtse Heuvelrug is groot. Het geïnfiltreerde regenwater op de Heuvelrug komt in de lagergelegen flanken weer als kwel naar boven en dient vele functies. Zo is het van essentieel belang voor de natuur, levert het jaarlijks miljarden liters drinkwater van de hoogste kwaliteit en speelt het een belangrijke rol voor de landbouw op de Heuvelrugflanken. Als gevolg van klimaatverandering en de toenemende druk op het ruimtegebruik is dit echter niet langer vanzelfsprekend. De gebiedspartners van de Heuvelrug werken via de Blauwe Agenda daarom samen aan een robuust en toekomstbestendig watersysteem, waarin alle waterfuncties een duurzame plek vinden. Via dit gebiedsinitiatief maken we gezamenlijk het watersysteem toekomstbestendig en robuust door:

  • Water langer vast te houden;
  • Meer water te infiltreren;
  • Schoner water;
  • Integrale wateroplossingen.

Hierbij geldt dat een robuust en toekomstbestendig watersysteem alle huidige functies ook in de toekomst van voldoende water moet kunnen voorzien (inclusief effecten klimaatverandering).

Partners van de Blauwe Agenda

 

 

  

 

Het projectgebied

Op de afbeelding hiernaast zie je het projectgebied. Het systeem van de Utrechtse Heuvelrug bestaat uit drie zones met elk hun eigen hydrologische kenmerken.

  • Plateau: In het overgrote deel van het plateau is geen kleilaag aanwezig en ligt de grondwaterstand diep onder het maaiveld. Daardoor is de vegetatie voornamelijk afhankelijk van regenwater dat ter plaatse infiltreert.
  • Flank: Hier is de grondwaterstand minder diep dan op het plateau en is oppervlaktewater aanwezig.
  • Voet: Dit is het laaggelegen gebied met een gedetailleerd slotensysteem.

De Uitvoeringsagenda Blauwe Agenda is door alle partners vastgesteld. Dit is een belangrijke mijlpaal in het behalen van een toekomstbestendig watersysteem.

Lees meer

Een intensieve samenwerking is opgezet om gezamenlijk te werken aan de verbetering van een laaggelegen watersysteem, de Laagte van Pijnenburg.

Lees meer

Er wordt hard gewerkt aan het robuust maken van het watersysteem Zeisterbos en Landgoederen. Deze nieuwsbrief deelt de laatste ontwikkelingen.

Lees meer

Het project Heuvelrugtuinen wordt na het succes van afgelopen twee jaar verlengd. Met jouw Heuvelrugtuin help jij mee aan het klimaatrobuust maken van de Utrechtse Heuvelrug.

Lees meer

Op maandag 11 september wordt in het Figi Theater in Zeist een een theatercollege georganiseerd over het watertekort op de Utrechtse Heuvelrug.

Lees meer

 

RTV Utrecht lanceert mini documentaire over water

Lees meer

 

Onderzocht is wat nieuwe oplossingen zijn voor waterproblematiek op de flanken van de Utrechtse Heuvelrug, bij de landbouwsector.

Lees meer

 

Utrechts Landschap en De Stichtse Rijnlanden slaan de handen ineen
Lees meer

Maatregelen van de Blauwe Agenda

  • 1. Peil en bodemverhoging watergangen lage flanken (rondom natuurgebieden)

    Deze bouwsteen kent veel raakvlakken met het Plan van Aanpak Verdroging. In dit plan is de Blauwe Agenda genoemd als paraplu waaronder een aantal regionale verkenningen voor verdroogde gebieden op en rond de Heuvelrug kunnen plaatsvinden. Voor de verdrogingsaanpak in deze gebieden zijn diverse interne maatregelen uitgevoerd binnen de gebieden. Voor verder herstel van bijvoorbeeld kwelstromen en grondwaterstanden zijn echter ook maatregelen buiten deze gebieden nodig. De regionale verkenningen moeten inzicht geven in de hydrologie en mogelijke maatregelen die bijdragen aan het verder herstel van deze gebieden. Dit kan worden opgenomen in het UPLG (Utrechts Uitvoeringsprogramma Landelijk Gebied). Uitvoering van de maatregelen kan dan waarschijnlijk plaatsvinden via AVP / ULG.

  • 2. Ontvlechten als strategie - gebied Langbroekerwetering

    In juli 2023 moet de provincie Utrecht een Utrechts Programma Landelijk Gebied opleveren, waarin diverse doelen voor water (KRW), natuurontwikkeling, stikstof, broeikasgassen en duurzame landbouwontwikkeling integraal worden uitgewerkt. Vanuit de kabinetsbrief Bodem en Water Sturend zijn hiervoor diverse richtinggevende uitspraken meegegeven waarmee het bodem- en watersysteem veel meer dan nu bepalend wordt voor ruimtelijke ontwikkeling. Vanuit de Blauwe Agenda kunnen wij hieraan bijdragen door voor het gebied van de Langbroekerwetering / Krommerijn aan te geven welke randvoorwaarden het bodem- en watersysteem stelt aan verdere ontwikkeling. HDSR kan hiervoor inhoudelijke argumentatie bieden op basis van diverse modelberekeningen. Voor de ruimtelijke afweging van functies is een integrale benadering zoals in het gebiedsproces van het UPLG noodzakelijk. Vanuit de Blauwe Agenda leveren wij hiervoor hydrologische kennis en input.

  • 3. Vasthouden water hoge flanken in sprengen en beken

    Op de hogere delen van de Heuvelrug is de ontwateringsdiepte vaak voldoende ruim (>1,5 m) om in de bodem water langer vast te houden, zonder dat dit leidt tot schade aan bestaande functies. Een eerste stap hiertoe is het inventariseren van watergangen (sprengen, beken, hoofdwatergangen) die water afvoeren vanaf deze hogere delen. Op basis van het eerder uitgevoerde modelonderzoek in het kader van de kennisontwikkeling is de afvoer van het oppervlaktewatersysteem berekend.

    • Laagte van Pijnenburg (loopt reeds pilot project); 
    • Omgeving Zeist – Driebergen (gestart met een projectopzet); 
    • Omgeving Leersum – Amerongen; 
    • Gebied ten zuiden van Maarsbergen (onder ander Heigraaf); 
    • Gebied ten noordoosten van Maarn. 

    Voor deze gebieden zullen we nader detailonderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden voor het verondiepen van de waterbodem of het vasthouden van water door extra stuwen. Agrariërs kunnen hierin indien gewenst een belangrijke rol spelen door het water in hun perceelssloten zo lang mogelijk vast te houden. De potentie hiervan is groot. In het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) zijn in samenwerking met de agrarische sector diverse maatregelen ontwikkeld die ook op en rond de Utrechtse Heuvelrug bij kunnen dragen aan het vasthouden van water. Belangrijk aandachtspunt daarbij is het in stand blijven van voldoende ontwateringsdiepte.

  • 4. Stimuleren lokaal verloofen naaldbos voor vitaler bos

    Voor deze bouwsteen sluiten we aan bij de uitvoering van het strategisch bosbeleid van de provincie Utrecht. Verloofen kan daarbij onderdeel zijn van de aanpak om te komen tot een meer biodivers bos dat meer bestand is tegen droogte en ziektes. Uit de regionale verkenningen of lokale projecten kan de noodzaak voor extra aanvulling in infiltratiegebieden blijken, wanneer die van belang zijn voor het vergroten van kwel in lager gelegen delen. Over deze specifieke gebieden zullen wij nadere afstemming hebben met het strategisch bosbeleid. Ook kunnen wij aangeven wat vanuit het bodem- en watersysteem randvoorwaarden kunnen zijn voor herplant of extra aanplant van bos.

  • 5. Afkoppelen en infiltreren stedelijk hemelwater

    Het afkoppelen van verhard oppervlak en het bijbehorend infiltreren van hemelwater kan een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel van de oorspronkelijke infiltratie op de Heuvelrug. Daarbij is het dus van belang dat het water van afgekoppeld oppervlak niet via het oppervlaktewatersysteem wordt afgevoerd, maar in de bodem infiltreert. Voor de uitvoering hiervan is de medewerking van gemeenten en ontwikkelaars nodig. We willen hen helpen bij het afkoppelen en stimuleren om daar waar mogelijk tot afkoppelen over te gaan. Om meer helderheid te bieden waar wel en niet kan worden afgekoppeld en welke methoden er zijn voor het afkoppelen van verschillen functies stellen we momenteel een Leidraad afkoppelen provincie Utrecht op. Daarnaast zullen we bij gemeenten inventariseren of er behoefte is aan meer inzicht in geschikte gebieden door bijvoorbeeld een kansenkaart afkoppelen op te stellen. Vanuit het programma klimaatadaptatie van de provincie Utrecht wordt ook gewerkt aan projecten waarin afkoppelen een belangrijke rol speelt zoals groen-blauwe (school)pleinen en groene daken.

    Hiernaast zijn de Afspraken Klimaatadaptief Bouwen een manier om in zowel nieuwbouwprojecten als in de bestaande bebouwde omgeving maatregelen te nemen om droogte en wateroverlast te voorkomen en/of water langer vast te houden. Veel gemeenten binnen het projectgebied van de Blauwe Agenda doen mee aan deze afspraken. Deze afspraken richten zich onder andere op droogte door het infiltratieneutraal ontwikkelen van nieuwe locaties of het infiltratiepositief herontwikkelen van bestaande locaties. Daarnaast worden er eisen gesteld aan het opvangen van extreme buien.

    Op dit punt zoeken we de samenwerking met het Netwerk Water en Klimaat (HDSR gebied) en Platform Vallei en Eem(gebied WS Vallei en Veluwe). Wij willen hen ondersteunen met gebiedskennis, monitoring en technisch inhoudelijke kennis.

    Het stimuleren van afkoppelen wordt, bij voorkeur in samenwerking met gemeenten, ook direct gericht op de bewoners of eigenaren van bedrijventerreinen in en rondom de Utrechtse Heuvelrug. Hier kunnen gerichte (indien mogelijk bestaande) campagnes voor worden ingezet. Bijvoorbeeld door samenwerking met de campagne Heuvelrugtuinen om meer bewustzijn te creëren onder lokale bewoners. Daarbij maken we graag gebruik van bestaande tools en programma’s zoals Operatie Steenbreek, Rainproof en dergelijke.

  • 6. Inzet extra gezuiverd effluent

    HDSR voert momenteel een pilot uit om te onderzoeken of met extra zuiveringsstappen effluent te realiseren is dat gebruikt kan worden als watervoorziening voor andere functies. Op basis van de uitkomsten van deze pilot bepalen we of het opschalen naar andere zuiveringen kan bijdragen aan een zinvolle waterbeschikbaarheid voor omliggende functies en voor welke functies dit water inzetbaar is.

  • 7. Optimalisatie bestaande drinkwaterwinningen

    De drinkwaterwinningen op de Utrechtse Heuvelrug zijn qua locaties historisch bepaald in relatie tot de ontwikkeling van woongebieden. Doordat uitwisselmogelijkheden tussen winningen tegenwoordig veel groter zijn en in de toekomst waarschijnlijk verder vergroot zullen worden (adaptieve strategie Vitens voor een veerkrachtige infrastructuur) kan er opnieuw worden gekeken naar de verdeling van de watervraag over locaties. Daardoor kan de inpasbaarheid in de omgeving meer meewegen in hoeveel op welke locatie kan worden gewonnen. Locaties nabij stedelijk gebied met wateroverlast kunnen mogelijk meer winnen, terwijl (de omvang van) winlocaties nabij droogtegevoelige natuur mogelijk kan worden beperkt nadat er elders overcapaciteit is gecreëerd.

    Voor de optimalisatie van de winningen op de Heuvelrug stellen we met betrokkenen een duurzaamheidskader voor bestaande én nieuwe winningen op. In het duurzaamheidskader worden criteria opgesteld waarmee de duurzaamheid van de winning gedragen kan worden beoordeeld. De criteria richten zich zowel op interne aspecten (zoals zuivering, waterkwaliteit, infrastructuur) als omgevingsaspecten (zoals effecten op natuur, landbouw en stedelijk gebied).

    In het kader van Water en Bodem Sturend start de provincie Utrecht een project om invulling te geven aan het grondwateronttrekkingenplafond (voor alle onttrekkingen, dus inclusief beregening) zoals dit in de kabinetsbrief is omschreven. Allereerst wordt bepaald of er via de registratie en meldingen / vergunningen voldoende zicht is op het totaal aan onttrekkingen. Daarnaast wordt het cumulatieve effect van alle onttrekkingen als geheel op de grondwaterafhankelijke functies in de omgeving bepaald, waarbij duurzame instandhouding uitgangspunt is. Bij een te groot gezamenlijk effect op de grondwaterafhankelijke functies kan dit leiden tot beperkingen of tot een voorkeursvolgorde. Hierbij is er een relatie met het effect van de overige maatregelen. Extra infiltratie op de Heuvelrug heeft een positief effect op de waterbeschikbaarheid voor landbouw, natuur en drinkwater. Dit kan dus van invloed zijn op de noodzaak voor een voorkeursvolgorde voor onttrekkingen.

    Daarnaast kunnen er mogelijk alternatieve winconcepten ingezet worden, zoals extra aanvullen, andere bronnen of verdiepen.

  • 8. Oppervlaktewater voor drinkwater

    Vitens onderzoekt momenteel bedrijfsbreed hoe de inzet van bronnen kan worden verbreed. Dit vindt plaats via onderzoek in het kader van strategische harten (centrale oppervlaktewaterwinning) en adaptieve strategie 2.0 (inbouwen veerkracht in bronnen en infrastructuur). Wij volgen deze ontwikkelingen op de voet en beoordelen daarbij de toepasbaarheid op of rondom de Heuvelrug.

    Daarnaast zijn we vanuit de Blauwe Agenda betrokken bij het project Water Aanvoer en Aanvulling Gooi (WAAG), waarbij oppervlaktewaterbronnen en infiltratieconcepten op het Noordhollandse deel van de Heuvelrug worden onderzocht. Voor de mogelijk toekomstig te realiseren winning Schalkwijk worden tevens de mogelijkheden van oeverinfiltratie nader onderzocht.

  • 9. Anticiperend waterbeheer

    Met anticiperend waterbeheer willen we in de praktijk onderzoeken hoe we met anticiperend waterbeheer het systeem beter real-time kunnen sturen op het vasthouden van water. Hierbij vormt het verloop van de grondwaterstanden in de omgeving belangrijke input. Uitdaging is om een gebied te vinden (met mogelijk al een bestaande geautomatiseerde stuw) waar deze pilot kan plaatsvinden. Als pilot gebieden komen mogelijk Woudenberg en hogere delen Krommerijngebied in aanmerking.

  • 10. Maatwerkoplossingen landgoederen

    Diverse landgoederen op de flanken en hoge delen van de Utrechtse Heuvelrug hebben in toenemende mate te maken met schade als gevolg van langdurige droogte. Op de hoge delen zullen deze landgoederen waarschijnlijk niet voldoende kunnen profiteren van de generieke maatregelen die wij nemen in de Blauwe Agenda. Daarom doen wij vanuit de Blauwe Agenda een aanbod aan landgoederen om mee te denken over maatwerkoplossingen. Als pilot willen we dit voor 3 landgoederen (inclusief inliggende agrarisch pachtgronden) doen en daarna evalueren over het vervolg. Voor de pilot zullen specialisten vanuit de specialistenpool per landgoed een kort advies opstellen voor mogelijke oplosrichtingen. Hierbij werken we samen met het Erfgoed Expert Team van de provincie Utrecht, Landschap Erfgoed Utrecht en het Platform Utrechtse Buitenplaatsen (PUB). Het op te stellen advies omvat:

    • een korte systeemanalyse op basis van beschikbare data (DINOloket, legger, veldkennis);
    • een veldbezoek om de locatie ter plekke te beoordelen;
    • een korte notitie met daarin de bevindingen en een advies voor oplosrichtingen.

    Het adviesteam zal worden gevormd door hydrologen van de provincie Utrecht, HDSR, WS Vallei en Veluwe en Vitens en als back-office ecologen van de Provincie Utrecht en Vitens.

    Na de pilot zal worden bepaald of dit maatwerk voldoet aan de verwachtingen en mogelijk kan worden verbreed naar meer grondeigenaren, zoals agrarische bedrijven.

  • 11. Versterken circulaire en klimaatbestendige landbouw

    Dit thema staat inmiddels hoog op de agenda en wordt grotendeels afgedekt door andere programma’s en projecten zoals het programma klimaatadaptatie, de landbouwvisie, actieplan Duurzame landbouw met natuur, voedselagenda en plattelandcoaches. Wij volgen deze projecten en leveren onze inbreng vanuit het thema water voor de Utrechtse Heuvelrug en omgeving. Een circulaire klimaatbestendige landbouw kan een belangrijke bijdrage leveren aan het vasthouden van water en het verbeteren van de waterkwaliteit. De verwachting is dat deze uitwerking mede zal plaatsvinden in het UPLG en de gebiedsprocessen, waarbij wij bij het opstellen nauw betrokken zijn.

  • 12. Monitoring

    Allereerst willen we in dit project vaststellen wat de informatiebehoefte is. Wat moeten we weten om goed zicht te houden op de ontwikkeling van het watersysteem, de impact van klimaatverandering en het effect van maatregelen? Vanwege de omvang van het gebied zullen we daarbij pragmatisch te werk moeten gaan. We willen zoveel als mogelijk gebruik maken van lopende metingen en reeds beschikbare data. Die brengen we daarom in beeld. Omdat beschikbaarheid van bodemvocht op de hoge delen van de heuvelrug cruciaal is voor de vegetatie, willen we meer inzicht in het verloop door het jaar en met name de snelheid van uitdroging in warme droge perioden. HDSR heeft een database van satelliet data die we gebruiken voor analyse. Dit project moet leiden tot een bondig monitoringsplan en daar waar nodig installatie van aanvullende metingen om de ontwikkelingen in het watersysteem als gevolg van de projecten, autonome ontwikkelingen en klimaatverandering goed te kunnen volgen.

    Voor de monitoring sluiten we ons daar waar mogelijk aan bij bestaande monitoringsprogramma’s en meetpunten. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de groenblauwe monitor die in het kader van de Erfgoeddeal is opgesteld.

    NPUH is momenteel, in samenwerking met een verscheidenheid aan stakeholders, bezig met het opzetten van de Heuvelrugmonitor, waar ook parameters met betrekking tot het watersysteem in meegenomen worden. Het is wenselijk om de monitoring voor de Blauwe Agenda te koppelen aan de Heuvelrugmonitor. Op die manier is er één plek waar informatie over trends rondom allerlei ontwikkelingen samengebracht worden en is deze kennis voor iedereen toegankelijk.

    Sommige parameters binnen de monitoring zullen bijvoorbeeld jaarlijks gemeten moeten worden, zoals de kwaliteit van het oppervlaktewater. NPUH heeft een samenwerkingsovereenkomst met de Universiteit Utrecht en is bezig met het opzetten van studentenonderzoeken. Zo kunnen we verkennen of studenten jaarlijks kunnen bijdragen aan de benodigde metingen voor de monitor.

    NPUH heeft een onderzoeksagenda opgesteld en geeft daar nu in samenwerking met de Universiteit Utrecht invulling aan. Indien uit bovenstaande projecten bepaalde kennisleemtes bovenkomen waar aanvullend onderzoek voor nodig is, kan NPUH en de UU daar een rol in spelen door het opzetten van onderzoeksprojecten of grotere onderzoekslijnen. Al de uitkomsten van de onderzoeken kunnen gedeeld worden in de kennisbank van NPUH, zodat de resultaten toegankelijk zijn voor iedereen.

  • 13. Communicatie en bewustwording

    Communicatie rondom de projecten van de Blauwe Agenda zal worden uitgevoerd in samenwerking met de communicatie-adviseurs van de betrokken partners. Hierbij zetten we de werkwijze die we tot nu toe hebben gehanteerd voort. Daarbij wordt de inhoud van de communicatie en de boodschap gezamenlijk voorbereid, zodat we een consistente boodschap kunnen overbrengen die gebaseerd is op actuele technische inzichten die zijn opgedaan in de diverse onderzoeken en projecten. De communicatie-adviseurs van de partners maken vervolgens gebruik van hun eigen kanalen en geven zelf vorm aan de boodschap.

    Om naar de buitenwereld helder te maken wat de Blauwe Agenda inhoudt, welke ambities zij nastreeft en welke projecten daar onder vallen is een informatiepagina opgezet waar alle algemene informatie over de Blauwe Agenda en de stand van zaken van de uitvoering van projecten te vinden is. NPUH verzorgt deze centrale informatiepagina.

    Verder is belangrijk dat de Blauwe Agenda de verbinding onderhoudt met gemeenten en terreineigenaren. Hiervoor organiseren we met gemeenten en/of terreineigenaren in het werkgebied van de Blauwe Agenda bijeenkomsten. Op die manier kan de kennis en capaciteit van verschillende terreineigenaren ook ingezet worden en zal er meer afstemming plaatsvinden en draagvlak ontstaan voor maatregelen voortkomend uit de Blauwe Agenda.

    NPUH zal bewustwordingscampagnes en/of projecten initiëren om de ambities uit de Blauwe Agenda uit te dragen, zoals de Heuvelrugtuinen en HeuvelrugWijs. NPUH zal hiervoor jaarlijks een (beknopt) document opstellen met een Plan van Aanpak voor welke projecten dat jaar uitgevoerd kunnen/zullen worden, in afstemming met de kerngroep van de Blauwe Agenda. De financiering van de projecten en campagnes zal (deels) uit de basisfinanciering van de Blauwe Agenda komen.

Lokale projecten

Binnen de Blauwe Agenda voeren we enkele lokale projecten uit in: I) Amerongen, II) de Heuvelrug-Vallei, III) Laagte van Pijnenburg, en IV) Zeist. Wil je daar meer over weten? Hieronder lichten we die projecten verder toe.

  • I. Amerongen: bovenstrooms water vasthouden

    Ten noorden van Amerongen liggen mooie bosgebieden op, voor de Utrechtse Heuvelrug, steile hellingen. Als het hard regent kan niet al het water hier in de grond infiltreren en verzamelt het zich op de paden, waarna het water het dorp instroomt. Hier veroorzaakt het wateroverlast en belasting van de riolering met relatief schoon water. In opdracht van de Blauwe Agenda is een onderzoek uitgevoerd naar de plekken waar het water zich verzamelt en de helling afstroomt. Op basis van dit onderzoek zijn de plekken bepaalt waar het water het beste vastgehouden kan worden. Hier zijn op open plekken in het bos laagtes en wallen gemaakt om het water tegen te houden en te infiltreren. Dit water komt ten goede aan het grondwatersysteem en tevens wordt wateroverlast voorkomen. Vergelijkbare maatregelen willen we toepassen op meer plekken op de Utrechtse Heuvelrug waar dit probleem speelt.

    Binnen dit project implementeren we maatregel 3 (vasthouden water hoge flanken in sprengen en beken)

    Bekijk de video van RTV Utrecht, daarin komt het project van Amerongen terug.

     

  • II. Heuvelrug-Vallei: samen effectief droogte bestrijden

    We inventariseren waar prioritaire verdrogingslocaties overlappen met terreinen van landgoedeigenaren en terreinbeheerders. We werken samen aan droogtebestrijdingsplannen waarmee het watersysteem klimaatbestendiger wordt.

    Binnen dit project werken we aan maatregel …. NOG INVULLEN 

  • III. Laagte van Pijnenburg: een waterverkenning

    We maken een waterverkenning met gebiedspartijen in de Laagte van Pijnenburg. We onderzoeken of we op korte termijn water beter kunnen benutten, bijvoorbeeld bij de golfbaan en omliggende landgoederen, en ontwikkelen een waterprogramma.

    Daarbij maken we een plan om het watersysteem van het Nonnenland en de Praamgracht robuuster te maken en  combineren we waterherstel met verbetering van de recreatieve opgaven in en rond het gebied.

    Ook voeren we grondwatermetingen uit om meer inzicht te krijgen in het watersysteem van Op Hees en ontwikkelen we nieuwe natte natuur waar zeldzame planten-, insecten- en vlindersoorten van profiteren.

    Binnen dit project implementeren we maatregel 1 (Peil en bodemverhoging watergangen lage flanken), 10 (maatwerkoplossingen landgoederen) en 12 (monitoring).

  • IV. Robuust watersysteem Zeisterbos en landgoederen

    Een voorbeeld van een project waar de Blauwe Agenda aan bijdraagt is een project in de Zeisterbossen. Er is een uitgebreide analyse uitgevoerd naar de mogelijkheden om het water in de sprengen en cultuurhistorische vijvers beter vast te houden. Met het herstel van de historische keiendam en andere oude voorzieningen kan het water nu beter worden vastgehouden. Ook is gezocht naar mogelijkheden om de aanvoer van water te verbeteren.

    Binnen dit project werken we aan de maatregel 3 (vasthouden water hoge flanken in sprengen en beken), 5 (afkoppelen en infiltreren stedelijk hemelwater), 10 (maatwerkoplossingen landgoederen), 12 (monitoring) en 13 (communicatie en bewustwording).

    Wil je meer weten? Dit project heeft een eigen nieuwsbrief. Die lees je hier terug:

Handige documenten

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van de laatste ins- en outs van de Blauwe Agenda? Meld je hier aan.

Wat kan jij doen?

Ook jij kan een bijdrage leveren aan het robuust en toekomstbestendig maken van het watersysteem op en rondom de Utrechtse Heuvelrug.

Ik ben een…

… bewoner(sgroep) of eigenaar van een (bedrijfs)pand:

  • Maak van je (bedrijfs)tuin een Heuvelrugtuin zodat die klimaatadaptief is. En om het je makkelijker te maken, kun je zelf de checklist doorlopen en meteen zien wat jij nog moet doen om een Heuvelrugtuin te hebben. Heuvelrugtuin aangelegd? Meld hem online aan én overtuig je buren om ook mee te doen!
  • Woon je binnen het werkgebied van Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (globaal gezien is dit de westkant van de Utrechtse Heuvelrug)? Bereken dan jouw Tuinlabel via Klimaatklaar. Je ziet dan direct binnen welke categorie jij nog maatregelen kan nemen om je tuin klimaatadaptief te maken. Ook vind je hier direct informatie over welke subsidies je hiervoor kan aanvragen via het waterschap of jouw gemeente. Mocht je nog meer inspiratie voor maatregelen willen, dan vind je die op VeluweDuurzaam.
  • Woon je binnen het werkgebied van waterschap Vallei & Veluwe (globaal gezien is dit de oostkant van de Utrechtse Heuvelrug)? Kijk dan op VeluweDuurzaam en ontdek welke maatregelen jij kan nemen om je tuin klimaatadaptief. Ook vind je hier direct informatie over welke subsidies je via het waterschap of jouw gemeente kan aanvragen om jouw tuin klimaatadaptief te maken. Mocht je nog meer inspiratie voor maatregelen willen, dan vind je die ook op Klimaatklaar.
  • Kijk hoe jij water kan besparen in en rondom je huis. Tips hiervoor vind je bijvoorbeeld op de website van Vitens of PWN.
  • Wil je meer informatie en/of nog meer tips? Kijk dan op het Kennisportaal Klimaatadaptatie, dé informatiebron voor iedereen die werkt (of wil werken) aan klimaatadaptatie. Voor inwoners vind je hier het overzicht, voor bedrijven hier en voor maatschappelijke organisaties hier.
  • Heb je een project dat je samen met andere bewoners wil oppakken, maar waar je nog hulp bij nodig hebt? Stuur dan een mail naar info@npuh.nl en dan kijken we samen hoe we je verder kunnen helpen.

… landgoedeigenaar:

  • Vanuit de Blauwe Agenda wordt als een pilot ondersteuning geboden aan een aantal landgoederen, waarbij specialisten meedenken over maatwerkoplossingen (zie project 10 in de projectenlijst). Wil je jouw landgoed hiervoor aanmelden? Mail dan naar upg@grondbezit.nl en dan kijken we samen wat de mogelijkheden zijn.
  • De Erfgoeddeal Klimaatrobuuste Buitenplaatsen, een samenwerking tussen de provincie Utrecht, provincie Zuid-Holland, provincie Gelderland, Gemeente Zeist, Utrechts Landschap, Utrechts Particulier Grondbezit en Stichting Kastelen, Buitenplaatsen en Landgoederen, heeft geresulteerd in een kennisprogramma Klimaatrobuuste Buitenplaatsen. Hier delen ze informatie en inspiratie voor maatregelen voor buitenplaatsen.
  • Bekijk de Groene Menukaart met concrete tips om jouw landgoed te verduurzamen op het gebied van water & groen, verwarming en elektriciteit, isolatie & ventilatie. Ook staan hier tips voor financiering en subsidies.
  • De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft veel informatie op haar website staan met ingangen naar allerlei informatiebronnen. RCE is o.a. partner in de Routekaart Verduurzaming monumenten. Hier vind je tips en inspiratie van hoe eigenaren van verschillende type monumenten hun monument hebben verduurzaamd.

… bezoeker, recreant of vrijwilliger:

  • Word vrijwilliger en zet je in voor de natuur. Zo wordt jouw dagje recreëren ook meteen waardevol voor het gebied! Enkele voorbeelden waar jij aan de slag kan:
    • Watervrijwilliger bij Vallei & Veluwe of bij Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, waarbij jij de waterkwaliteit in het gebied gaat meten, de visstand onderzoekt of helpt bij het onderhouden van beken.
    • Vrijwilliger bij de terreinbeherende organisaties, StaatsbosbeheerUtrechts Landschap of Natuurmonumenten, waarbij je bijvoorbeeld helpt bij het natuurbeheer of als gids het gebied ingaat om mensen alles te vertellen over de Utrechtse Heuvelrug én alle (water- en klimaat)uitdagingen.
    • Vrijwilliger bij een (familie-)landgoed in jouw buurt, waarbij je bijvoorbeeld in de moestuin meewerkt of helpt de historische tuin en het omliggende landgoed (vaak bos of heide) te onderhouden. Er zijn vele landgoederen die nieuwe vrijwilligers zoeken, dus er is er altijd wel eentje in jouw buurt!
  • Besef dat je te gast bent in de natuur en houd je dus aan de huisregels. Blijf op de paden, parkeer alleen op de daarvoor bestemde plekken (of nog liever: kom met de trein), kom alleen in het gebied tussen zonsopkomst en zonsondergang, houd uw hond aan de lijn, neem je afval mee naar huis of doe het in een afvalbak, maak geen vuur in de natuur, volg de aanwijzingen van de boswachter en neem geen dingen mee uit de natuur. Op die manier heb jij als recreant of bezoeker zo weinig mogelijk invloed op de natuur, en dat heeft indirect weer een positieve invloed op het watersysteem.

… medewerker van een gemeente:

  • De gemeentes Amersfoort, Baarn, de Bilt, Bunnik, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Renswoude, Rhenen, Soest, Stichtse Vecht, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede, Veenendaal, Woudenberg en Zeist liggen (deels) binnen het projectgebied van de Blauwe Agenda. Enkele keren per jaar organiseren wij een bijeenkomst voor deze gemeentes om enerzijds alle gemeentes te informeren over de ontwikkelingen vanuit de Blauwe Agenda, en anderzijds input op te halen over wat elke gemeente nodig heeft rondom het thema water. Wil je aansluiten bij dit overleg? Stuur dan een mail naar info@npuh.nl en meld je aan.
  • De Vereniging van Nederlandse Gemeentes heeft een aantal adviezen over wat gemeentes kunnen doen om klimaatadaptiever te worden, o.a. met een focus op droogte en extreem weer.
  • Stimuleer jouw inwoners om klimaatadaptieve of waterbesparende maatregelen te nemen. Zorg bijvoorbeeld voor subsidies voor een regenton, geveltuin, afkoppelen of groen dak. Zijn er al subsidies in jouw gemeente of komen er nieuwe subsidies? Meld ze ook aan bij Klimaatklaar (gemeente in het werkgebied van Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden) of Veluwe Duurzaam (gemeente in het werkgebied van Vallei & Veluwe). Zo zijn de subsidies extra makkelijk vindbaar voor jouw inwoners.
  • Kijk wat jouw gemeente kan doen in de openbare ruimte. Klimaatadaptatie Nederland is dé informatiebron voor iedereen die werkt (of wil werken) aan klimaatadaptatie. Je vind hier wat jouw gemeente kan doen rondom 1) het bepalen van de kwetsbaarheid, 2) het ontwikkelen van beleid, 3) de te nemen maatregelen, 4) financiering, 5) meekoppelen, 6) monitoring, 7) bewustwording en communicatie, en 8) samenwerken. Gebruik bijvoorbeeld de Toolkit Klimaatbestendige Stad om voor een door jou gekozen gebied te berekenen wat de effecten van verschillende klimaatadaptieve maatregelen zijn.