Herman en Daphne Roest van boerderij Buitenlust aan de Broekweg in Wijk bij Duurstede geven met de overname van de boerderij een eigen draai aan het bedrijf. Ze plantten vandaag koeienparasols met onder andere lindes, esdoorns en elzen. Deze bomen bieden op warme zomerdagen fijne schaduwplekken voor de koeien. Ook legden ze voederhagen met hazelaars en wilgenbomen aan, waar koeien lekker uit kunnen eten. Dit is een vorm van agroforestry: een duurzaam landbouwsysteem waarin houtige gewassen, zoals notenbomen en bessenstruiken, gecombineerd worden met akkerbouw of veeteelt. De aanleg hiervan is onderdeel van een agroforestry proefpercelenproject van de Natuur en Milieufederatie Utrecht en Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, met financiële steun van de gemeente Wijk bij Duurstede.

Innovatieve agrariërs

Herman en Daphne Roest beheren sinds 2023 het ouderlijk bedrijf van Herman: een kleinschalige boerderij waar de gezondheid van hun 25 koeien (liefkozend “onze hardwerkende dames”) bovenaan staat. “Het perceel dat we vandaag aangelegd hebben, is vooral gericht op de gezondheid en welzijn van onze koeien. We willen dat zij kunnen eten wat ze nodig hebben, blij zijn en dat hun gezondheid op peil blijft. Onze koeien kunnen zelf uit de voederhaag eten wat ze nodig hebben. Agroforestry draagt zo bij aan de gezondheid en het welzijn van onze dames. Zo kunnen we een toekomstbestendig bedrijf neerzetten.”

Wethouder Jeroen Brouwer van de gemeente Wijk bij Duurstede is blij met deze nieuwe aanwinst in de gemeente: “Geweldig dat deze agrariërs nu hun droom waarmaken en een proefperceel voor agroforestry aanleggen. Deze vorm van landbouw biedt voordelen. Het vergroot de biodiversiteit, levert een positieve bijdrage aan de waterhuishouding en het bodemleven en de bomen geven beschutting aan het vee. Mooi dat lokale agrariërs op deze manier innoveren en een bijdrage leveren aan de duurzame toekomst van de landbouw.”

Utrechtse Heuvelrug

Het perceel op boerderij Buitenlust is het vierde proefperceel dat binnen dit project aangelegd is. Maurits en Yvonne Herder (boerderij De Oude Ruif in Stoutenburg) en Roel van Dijk (boerderij Het Binnenveld in Rhenen) plantten in het voorjaar al noten- en fruitbomen op hun agroforestry proefperceel. Agroforestry wordt zo steeds normaler rondom het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. “Ontwikkelingen in steden en het buitengebied zoals in Wijk bij Duurstede, gelegen aan de flank van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, hebben directe invloed op de Utrechtse Heuvelrug,” stelt Gijs de Kruif, directeur-bestuurder van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. “De natuur trekt zich niets aan van menselijke grenzen, en processen in het landschap spelen zich vaak af over grotere gebieden. Daarom is het belangrijk dat ruimtelijke keuzes worden gemaakt met water en bodem als uitgangspunt. Het nieuwe agroforestry-proefperceel draagt hieraan bij door de biodiversiteit in het buitengebied te versterken en het landbouwsysteem weerbaarder te maken.”

Meer weten over agroforestry mogelijkheden in Utrecht? Bezoek de website van de Natuur en Milieufederatie Utrecht!

Over dit project

Het agroforestry proefpercelen project is een project van de Natuur en Milieufederatie Utrecht, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, Louis Bolk Instituut en Fruitz for Life, ondersteund door het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en de SABE-regeling van de RVO. De gemeente Wijk bij Duurstede heeft financieel bijgedragen aan de aanleg van dit proefperceel op boerderij Buitenlust.

Lees hier meer over het project.

Stukje bij beetje timmert een nieuwe, duurzame vorm van landbouw aan de weg in de provincie Utrecht: agroforestry. Rondom het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werden afgelopen maand twee agroforestry proefpercelen aangelegd: bij boerderij De Oude Ruif in Stoutenburg en bij boerderij Het Binnenveld in Rhenen. Beide boerderijen legden noten- en fruitbomen aan.

Experimenteren met agroforestry

Op donderdag 28 maart werd het proefperceel op boerderij Het Binnenveld aangelegd en geopend, in aanwezigheid van wethouder Bert Fintelman van de gemeente Rhenen en Gijs de Kruif, directeur-bestuurder Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Bij boerderij Het Binnenveld werd op het perceel waar een zelfpluktuin ligt een hoogstamboomgaard met appels, peren en kersen aangelegd. Daarnaast plantten agrariërs Roel van Dijk en Jeroen Valkenburg tussen de gewassen rijen met verschillende noten- en fruitbomen, waaronder walnoten, hazelaars en bessen.

Gijs de Kruif: “Als Nationaal Park zijn we enthousiast dat deze agrariërs bereid zijn te investeren in agroforestry. Het exploiteren van bomen en struiken kan een mooie aanvulling zijn op de bestaande bedrijfsvoering en zal een positieve bijdrage leveren aan zowel ecologie als economie. We hopen dat het initiatief zal aanslaan en worden opgepakt door veel collega-boeren.”

Zekerheid voor de toekomst

Jeroen Valkenburg en Roel van Dijk volgden de familie Herder van boerderij De Oude Ruif in Stoutenburg op, die op dinsdag 27 februari hun aanplant deden. Maurits en Yvonne Herder legden op een stuk grond van 0,8 hectare een oogsttuin aan met verschillende bessenstruiken, zoals braam, framboos en honingbes, en bomen, zoals pruim-, peer- en appelbomen. Deze zijn in rijen aangeplant zodat de kippen er tussendoor kunnen scharrelen.

Maurits en Yvonne Herder: “We hopen ons bedrijf meer fundament te kunnen geven door te werken met agroforestry en zo ook meer zekerheid voor de toekomst te krijgen. Van onze zoon weten we al jaren dat hij graag de boerderij zou willen overnemen. Dit gaf ons vaak een dubbel gevoel omdat we heel graag zouden willen dat die droom van hem waar gaat worden, maar niet konden beloven dat dit echt werkelijkheid gaat worden. Nu onze dochter recent ook heeft aangeven wel een toekomst te zien in het bedrijf samen met haar broer zijn we hard gaan nadenken hoe we dit waar kunnen gaan maken. En toen kwam deze kans op ons pad, die we met vol enthousiasme aangrijpen. We vinden het ook belangrijk om ons in te zetten voor biodiversiteit en educatie hierover voor burgers.”

Agroforestry

Agroforestry is een duurzaam landbouwsysteem waarin houtige gewassen zoals notenbomen en bessenstruiken gecombineerd worden met akkerbouw of veeteelt. Het biedt vele ecologische voordelen: van verbetering van de waterhuishouding en bodemleven tot het bevorderen van dierenwelzijn. Daarnaast draagt agroforestry bij aan de economische weerbaarheid van het boerenbedrijf, bijvoorbeeld door de verkoop van noten en fruit of vergoedingen voor ecosysteemdiensten.

Veel boeren willen wel aan de slag met agroforestry, maar zijn niet klaar om het hele bedrijfsmodel daarop aan te passen. Daarom helpt de Natuur en Milieufederatie Utrecht, samen met partners, sinds september 2023 geïnteresseerde agrariërs in en rondom Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug een agroforestry proefperceel op hun terrein aan te leggen. Zo kunnen boeren klein beginnen en experimenteren met elementen van agroforestry.

Partners

Het agroforestry proefpercelen project is een project van de Natuur en Milieufederatie Utrecht, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, Louis Bolk Instituut en Fruitz for Life. Samen met stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug geven we hier invulling aan door met boeren te werken op en om de Heuvelrug. Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Nationaal Park Fonds Utrechtse Heuvelrug. Dit ondersteunt projecten en initiatieven die ten goede komen aan natuur, landschap en cultuurhistorisch erfgoed in dit unieke gebied. Met de oprichting van het Fonds wil het Nationaal Park projecten voor de bescherming en het behoud van dit unieke gebied een extra impuls geven. Dit project is daarnaast mede mogelijk dankzij een subsidie uit de SABE-regeling van de RVO.