Afgelopen zaterdag 1 november kleurde Soest een stukje groener dankzij de succesvolle tegelruilactie op drie locaties in de gemeente. Ondanks de regen kwamen inwoners vol enthousiasme tegels inleveren. Gewapend met regenpakken of tussen de buien door werden ze warm onthaald door vrijwilligers met koffie, iets lekkers én persoonlijk tuinadvies. Zo ontstonden er gezellige gesprekken en nieuwe buurtontmoetingen.

Ook de tegeltaxi draaide op volle toeren: maar liefst 23 inwoners maakten gebruik van deze service. In totaal werd 172 m² aan tegels opgehaald—voldoende om heel wat tuinen te veranderen in bloeiende, groene oases.

Met inheemse Heuvelrugtuinplanten, biologische bloembollen en handige tuintips gingen bewoners blij naar huis. De actie laat zien dat juist kleine aanpassingen in de tuin een groot verschil kunnen maken voor biodiversiteit en klimaat op de Heuvelrug.

Een groot dankjewel aan alle deelnemers en vrijwilligers die samen zorgden voor een extra groene dag in Soest!

Wist je dat allerlei dieren zich verborgen houden in jouw tuin? Inwoners op en rondom de Utrechtse Heuvelrug leven bijvoorbeeld samen met veelvoorkomende dieren als de eekhoorn en de merel. Maar ook kunnen ze af en toe een vos of steenmarter in hun tuin spotten. In 2023 plaatsten Heuvelrugtuiniers voor een actie van de projecten Heuvelrugtuinen en Wild in je Achtertuin wildcamera’s in hun achtertuin. Het resultaat: een tijdelijke fototentoonstelling die laat zien wat er allemaal leeft in je achtertuin. De tentoonstelling reist langs verschillende gemeentehuizen op en rondom de Utrechtse Heuvelrug.

Wildcamera’s
200 inwoners op en rond de Utrechtse Heuvelrug kregen in 2023 een wildcamera in hun tuin. Vier weken lang legden die overdag én ’s nachts elke beweging vast. Zo konden deelnemers ontdekken welke dieren hun tuin gebruiken om te schuilen, eten of slapen. De wildcamera’s fotografeerden uiteindelijk 43 verschillende diersoorten, waarvan 15 soorten zoogdieren en 27 vogelsoorten. Veel geziene gasten waren de egel, muis, eekhoorn, vos en das. Van de vogels vlogen de merel, vink en houtduif het meest voorbij. Een deelnemer vertelt: “We zagen vooral konijnen en vogels, wat ons heeft geïnspireerd om meer planten, struiken en bomen in onze tuin te plaatsen. We willen echt iets doen voor de biodiversiteit en om dieren een fijne plek te geven.”

Fototentoonstelling
De fototentoonstelling toont zeven van de mooiste foto’s van deze dieren in de Heuvelrugtuinen. Deze reist sinds november 2024 door de provincie.

Vanaf zaterdag 1 november is de tentoonstelling te zien in de kunstgang van het gemeentehuis De Bilt. Bezoekers kunnen de foto’s daar gratis bekijken tijdens de reguliere openingstijden van het gemeentehuis. Adres: Soestdijkseweg Zuid 173, 3721 AB Bilthoven

Over Heuvelrugtuinen
Heuvelrugtuinen is een initiatief van Nationaal Park Utrecht Heuvelrug, Natuur en Milieufederatie Utrecht en IVN Natuureducatie en wordt mede mogelijk gemaakt door de steun van diverse partners en sponsoren. Elke Heuvelrugtuin is goed voor de natuur en draagt bij aan voldoende drink- en grondwater. Doordat Heuvelrugtuinen zo natuurvriendelijk zijn, zijn ze beter bestand tegen hitte, droogte en wateroverlast. Zo maak je van jouw tuin een stukje Nationaal Park. Op dit moment zijn er 400 Heuvelrugtuinen, door de hele provincie. Jouw tuin ook omtoveren tot Heuvelrugtuin? Kijk dan op jouwheuvelrugtuin.nl.

In De Bilt wordt binnenkort een nieuwe Heuvelrugvoorbeeldtuin aangelegd! De Werkgroep Biodiversiteit De Bilt heeft samen met de gemeente het initiatief genomen om in het park bij het Zonneplein een inspirerende, natuurlijke tuin te realiseren. Deze tuin laat zien hoe bewoners hun eigen tuin kunnen omtoveren tot een plek waar natuur alle ruimte krijgt.

De tuin wordt ingericht volgens het concept van Heuvelrugtuinen – een tuin die goed is voor insecten, vogels en andere dieren, maar ook aantrekkelijk is voor mensen. Er komt bloemrijk grasland, een stukje heide, een klein akkertje en struweel langs de randen. Ook wordt er gewerkt met reliëf om het terrein een natuurlijk karakter te geven.

Informatiebijeenkomst – zaterdag 1 november

Op zaterdag 1 november om 15.00 uur organiseert de Werkgroep Biodiversiteit De Bilt een informatiebijeenkomst op locatie. Iedereen is welkom bij de toekomstige voorbeeldtuin, in het park bij het Zonneplein (achter het gebouw van de Jehova Getuigen aan de Jupiterlaan). Tijdens de bijeenkomst wordt het ontwerp toegelicht en is er ruimte voor vragen en ideeën van omwonenden.

Mocht je niet aanwezig kunnen zijn maar wel graag met de werkgroep in gesprek willen gaan, dan kun je contact opnemen met Bart van Tooren (bartvantooren@xs4all.nl) namens de werkgroep Biodiversiteit de Bilt.
Meer informatie over de werkgroep: www.duurzaamdebilt.nl/portfolio/werkgroep-biodiversiteit

Plantdag – zaterdag 29 november

Een paar weken later, op zaterdag 29 november, gaan de handen uit de mouwen! Samen met buurtbewoners wordt de tuin dan aangeplant. Iedereen – van jong tot oud – kan meedoen.

Wil je graag aansluiten bij de plantdag? Stuur dan een berichtje naar m.grievink@ivn.nl.

Met deze voorbeeldtuin groeit het netwerk van Heuvelrugtuinen weer verder, en wordt ook in De Bilt zichtbaar hoe we samen kunnen zorgen voor meer biodiversiteit, natuur en water op de Utrechtse Heuvelrug.

Op zaterdag 1 november organiseert het project Heuvelrugtuinen samen met de gemeente Soest een feestelijke Tegelruilactie. Tussen 11.00 en 14.00 uur kun je bij drie locaties in Soest je oude tuintegels inleveren en ze direct omruilen voor inheemse planten, biologische bloembollen én gratis tuinadvies van ervaren vrijwilligers. Neem een foto van je tuin mee voor de beste tips! Let op: op=op.

Heb je meer dan 1 m² tegels om weg te doen? Geen probleem: de Tegeltaxi kan langskomen om de tegels bij je thuis op te halen. Zo maken we samen Soest groener, aantrekkelijker voor bijen en vlinders én beter bestand tegen hitte en wateroverlast.

Wethouder Aukje Treep: “Wegens succes laten we de Tegeltaxi weer rijden. Gaat u ook voor meer groen en haalt u uw tegels uit de tuin? We helpen u graag!”

Vraag de Tegeltaxi aan via de website van de gemeente Soest. Let op: dit is een eenmalige actie en vol=vol.

Locaties waar je tegels kunt ruilen:

• Soesterberg: Buurtcentrum De Basis, Den Berghplein 1
• Overhees: parkeerplaats hoek Willaertstraat & Dorpsstreek (tegenover de Ideabieb)
• ’t Hart: BSO de Zevensprong, Beetzlaan 48

Voor de tegelruil bij de drie locaties hoef je je niet aan te melden. Je kunt gewoon langskomen tussen 11.00 en 14.00 uur.

Op Burendag, afgelopen 27 september, staken de bewoners van het Meidoornpad en de Jasmijnstraat in de Bilt de handen uit de mouwen om hun buurt groener te maken. Dat deden ze niet zomaar, maar in Heuvelrug-stijl. Door tuinen in te richten met streekeigen planten, halen ze letterlijk de Utrechtse Heuvelrug hun wijk in.

Samen aan de slag
Met hulp van gemeente De Bilt, woningcorporatie Woongroen en biologische kwekerij Bijenkans uit de Bilt werden tuinen omgetoverd tot een mini stukjes Heuvelrug. Onder genot van koffie en een broodje kwamen buurtbewoners samen om hun buurt een stukje groener te maken.

Er werden tientallen inheemse planten geplant, zoals dovenetel, veldsalie en kruipend zenegroen. Dat is goed nieuws voor vlinders, bijen en vogels die nu meer voedsel en schuilplekken vinden. Tegels maakten plaats voor planten. Zo kan het water makkelijker de grond in na een heftige regenbui en zal er dus minder water overlast zijn in de toekomst.

“Ik ben heel benieuwd hoe alles in het voorjaar eruitziet als alles gaat bloeien, op naar meer vlinders!” – inwoner van de Bilt

Zelf meedoen?
Wil jij ook een stukje nationaal park in je tuin? Je hoeft geen tuinexpert te zijn om mee te doen. Ook kleine tuinen en balkons kunnen vergroenen en bijdragen aan het nationaal park. Kijk op onze website hoe jij aan de slag kunt, met bijvoorbeeld een online cursus, plantenlijst met soorten die bijdragen aan de biodiversiteit en checklist waar je aan moet denken als je van jouw tuin een Heuvelrugtuin wilt maken.

Houd ook onze agenda in de gaten voor de andere vergroeningsacties, zoals in de Bilt dit najaar het aanleggen van een voorbeeld Heuvelrugtuin op het Zonneplein. Wil je meer leren over Heuvelrugtuinen of vind je het leuk om te helpen bij de aanleg van de tuin, neem contact op met m.grievink@ivn.nl.

 

Het najaar is hét moment om bloembollen te planten. Veel bollen zijn al vroeg in het jaar in bloei en daarmee een belangrijke voedselbron voor bijen, hommels en vlinders. Zo krijgen bestuivers al in het vroege voorjaar nectar en stuifmeel om op kracht te komen.

Wij vinden het belangrijk om aandacht te geven aan BIObollen: deze zijn geteeld in samenwerking met de natuur. Het bodemleven is hier de baas en dus zijn chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest niet welkom. Zodoende zijn de bollen en bloemen veilig voor bestuivers én voor schoon water en schone lucht.

Samen met Natural Bulbs organiseren we daarom een speciale actie:
Bij aankoop van 2 zakjes stinzen-BIObollen ontvang je gratis 1 zakje BIO krokussen!
Gebruik hiervoor de kortingscode: heuvelrugtuin

Wil jij ook bijdragen aan een bloemrijke Heuvelrug? Doe mee en plant dit najaar BIObollen in je tuin!

Bestel hier je stinzenbollen

In Heuvelrugtuinen bruist het van het leven. Om dat zichtbaar te maken, organiseerden we op 24 mei een Heuvelrugtuinsafari met bioloog Luc Hoogenstein. We bezochten vier tuinen en ontdekten hoeveel planten en dieren er te vinden zijn, gewoon dicht bij huis. Met deze safari’s willen we laten zien hoe inwoners met kleine aanpassingen hun tuin klimaat- en natuurvriendelijk hebben ingericht, en hoe iedereen daarmee kan bijdragen aan meer biodiversiteit op de Utrechtse Heuvelrug.

Elke vrijdag delen we een nieuwe video van een van de bezochte tuinen.

Deze week staan we stil bij de tuin van Carolina en Kees uit Zeist. Zij hebben hun tuin vol tegels en buxus en hortensia’s omgetoverd tot een kleine, maar fijne Heuvelrugtuin. Met kleine aanpassingen in hun tuin heel waardevol geworden voor de natuur.

“Ook kleine tuinen kunnen hun waarde voor de natuur hebben“, aldus Luc tijdens zijn bezoek aan deze tuin.

Bekijk hier de video

Deze reeks is tot stand gekomen in samenwerking met MN Media en De Groene Stad.

Ben jij gefascineerd door de kleurrijke bezoekers in je tuin? Op woensdagavond 22 oktober 2025 organiseert Heuvelrugtuinen het gratis webinar ‘Heuvelrug vol Vlinders’, in samenwerking met De Vlinderstichting.

Tijdens dit interactieve webinar (20.00–21.30 uur) vertelt Lieveke Crombach alles over de vlinders die je op de Utrechtse Heuvelrug kunt tegenkomen. Je ontdekt hoe je je tuin aantrekkelijk maakt voor deze prachtige insecten en wat jij het hele jaar door kunt doen om ze te helpen. Wist je dat je in het najaar nog zo’n 15 verschillende dagvlinders kunt zien vliegen op de Heuvelrug?

Lieveke neemt je mee in:

• de levenscyclus van de vlinder – van eitje tot rups, pop en volwassen vlinder

• hoe je je tuin vlindervriendelijk maakt

• welke planten en schuilplekken vlinders nodig hebben in herfst en winter

• praktische tips om je tuin klaar te maken voor het nieuwe vlinderseizoen

Help de vlinders de winter door en geniet komend voorjaar van nóg meer vlinders in je tuin!

📅 Wanneer: woensdag 22 oktober 2025
🕗 Tijd: 20.00–21.30 uur
💰 Kosten: gratis
Meld je hier aan

We krijgen steeds vaker te maken met periodes van droogte én hevige hoosbuien. Dat zorgt voor overlast: overbelasting van het riool en lozingen in sloten en beken, minder schoon drinkwater en stress voor de natuur. Gelukkig is er een eenvoudige oplossing: regenwater benutten in de tuin!

Door de regenpijp van het riool af te koppelen en regenwater op te vangen in een regenton, besparen we drinkwater en helpen we de natuur. Afkoppelen is vaak in 20 minuten geregeld, maar veel inwoners durven de stap niet zelf te zetten. Daar komen onze afkoppelcoaches in beeld.

Afkoppelcoaches gezocht

In de gemeente Utrechtse Heuvelrug is een enthousiast team van vrijwilligers actief. Omdat er veel aanvragen binnenkomen, zoeken we versterking!

Ben jij handig en wil je 1 à 2 keer per maand een paar uur je dorpsgenoten helpen met het afkoppelen van regenpijpen of aansluiten van een regenton? Dan ben jij de coach die we zoeken!

De coaches werken per twee dorpen:

• Amerongen – Leersum
• Driebergen – Doorn
• Maarn – Maarsbergen

De gemeente zorgt voor een koffer met gereedschap én de benodigde materialen (zoals bocht, afsluitdop en slangpilaar). Er is geen vaste dag of tijd: je spreekt gewoon af wat jou uitkomt.

In oktober 2025 organiseren we weer een training Afkoppelcoach, met theorie en praktijk.

Interesse of vragen? Mail naar heuvelrugtuinen@dorpennatuur.nl of bel 06 209 447 44.

---

 

Waarom regenpijpen wél afkoppelen?

1. Voorkomen van overstort van vervuild rioolwater naar oppervlaktewater, want dat is slecht voor de natuur. Alleen al uit de kern van Amerongen komt zo’n 20 miljoen liter rioolwater per jaar in het oppervlaktewater terecht!
2. Waterzuivering is efficiënter met geconcentreerd rioolwater. Als het met veel regenwater wordt verdund, kunnen de zuiveringsbacteriën uitspoelen. Als er na de regen weer geconcentreerd rioolwater komt, zijn er niet genoeg bacteriën om het water goed te zuiveren.
3. Meer water in de grond bufferen is goed voor bomen en planten.
4. Opvang van regenwater voor hergebruik in een regenton bespaart drinkwater

Veelgehoorde bezwaren ontkracht

1. We krijgen meer problemen met het grondwater zoals water in de kelders. Nee, dat is niet zo. Afkoppelen van regenwater verhoogt het grondwater met slechts 1%. Met hevige stortbuien is regenwater wél problematisch voor het riool want die kan de hoeveelheid regenwater niet aan: overstort in de natuur, met alle chemicaliën, zware metalen, etc. Bij sommige huizen overstroomt dewc en straten worden rivieren. En die ene % kan belangrijk zijn voor de planten in de tuin.
2. Als je de regenpijp afkoppelt, is de doorvoer van het toilet niet voldoende. Nee, dat klopt (meestal) niet. Doorstroming is er altijd voldoende door gebruik van douche, wasmachine, vaatwasser, etc. Bij nieuwbouw zijn riool- en hemelwater gescheiden systemen, zonder verstoppingsproblemen. Bij huizen met een rieten kap mist de doorstroming van regenwater op het vuilwaterriool en dat werkt ook gewoon goed. Als er doorstroomproblemen zijn, dan is er iets mis met de riolering zelf: niet goed aangelegd of er is een verzakking/knik in de leiding ontstaan. Als dit niet wordt verholpen, dan is regenwater wellicht nodig voor de doorstroming, maar feitelijk is het lapwerk.
3. Zinken dakgoten moet je niet afkoppelen: Naar het effect van zink is veel onderzoek gedaan. Het komt erop neer dat zink een uitlogend materiaal is, wat inhoudt dat zinkdeeltjes van de dakgoot in de toplaag van de bodem komen. Een mogelijkheid is het coaten van de goot, maar dat is nog slechter voor het milieu omdat deze coating giftig chemisch materiaal is. Bij PVC is het nadeel dat er door slijtage deeltjes microplastic in de grond komen. Maar als je de regenpijp niet afkoppelt, komen deze deeltjes via de rioolwaterzuivering in het oppervlaktewater en uiteindelijk in de oceaan terecht, want de waterzuivering kan ze er niet uit halen. Zo heeft elk materiaal wel nadelen. Afkoppelen blijft de beste optie voor het milieu.
4. Mijn tuin is te klein voor al dat water: Op de Utrechtse Heuvelrug ligt (vooral ten noorden van de N225) zandgrond met een hele hoge waterdoorlaatbaarheid. Met andere woorden: het regenwater zakt snel weg.