In het Duitse Saarland vond onlangs de vierde partner meeting van het MONA-project plaats. Partners uit Nederland, Duitsland, België en Frankrijk kwamen samen om de voortgang van hun pilotprojecten te bespreken, ervaringen uit te wisselen en nieuwe stappen te plannen richting duurzaam toerisme in natuurgebieden. 

Duurzame mobiliteit, nudging en wandelroutes 

Tijdens de bijeenkomst presenteerde de verschillende nationale partners, waaronder natuurgebieden, kennisinstellingen en regio’s in Noordwest-Europa diverse maatregelen die bijdragen aan duurzaam toerisme. Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug presenteerde haar plannen voor duurzame recreatieve mobiliteit, waaronder de gezamenlijke visie op duurzame mobiliteit en de treinstations als duurzaam startpunt van het bezoek aan het park.  

Daarnaast lichtten andere parken toe hoe ze nudging inzetten om ervoor te zorgen dat bezoekers op paden blijven en geen afval achterlaten. Ook wordt onderzoek gedaan naar het spreiden van bezoekers, zodat het niet te druk wordt in de populaire gebieden van de parken.

 

Alternatief voor de privéauto: shuttlebus 

Eén van de hoogtepunten was een bezoek aan het orchideeëngebied in natuurgebied UNESCO Biosphere Reserve Bliesgau, waar deelnemers met de gratis ‘Flora-Mobil’ shuttlebus – een initiatief binnen het MONA-project – het gebied verkenden. Deze shuttlebus rijdt dit jaar tijdens het orchideeseizoen van april tot en met juni op zaterdagen, zondagen en feestdagen. Door bezoekers van het orchideeëngebied deze bus aan te bieden, hoeven zij niet hun privéauto’s te pakken. Het is dus een duurzaam reisalternatief om het natuurgebied te beschermen.

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit 

Deze bijeenkomst vond plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.

 

Meer informatie over MONA

 

Op woensdag 24 april kwamen bestuurders, beleidsmakers, grondeigenaren en betrokken organisaties bijeen bij Antropia in Driebergen-Zeist voor het tweede bestuurlijke overleg over duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug en haar flanken. Deze bijeenkomst bouwde voort op de gezamenlijke bestuurlijke kick-off van oktober vorig jaar en markeerde een volgende stap naar een gezamenlijke visie op natuurgerichte recreatieve mobiliteit.

Sterke bestuurlijke vertegenwoordiging

De opkomst was hoog: gedeputeerde Van Schie van de provincie Utrecht schoof aan, net als vertegenwoordigers van Staatsbosbeheer, omliggende gemeenten, NS, ProRail, ANWB, Utrechts Particulier Grondbezit en het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR). Allen delen een gezamenlijk doel: zorgen dat bezoekers ook in de toekomst op een duurzame manier van de natuur kunnen blijven genieten.

Blik op 2050: kansen en knelpunten

Adviseurs van bureau Rebel presenteerden de uitkomsten van de eerste brede ambtelijke werksessie van 16 april 2025, waarin gezamenlijk een toekomstbeeld voor 2050 werd geschetst. Hoe zorgen we dat de recreatiedruk beheersbaar blijft? Hoe houden we de natuur vitaal én goed bereikbaar?

De bijeenkomst zorgde voor een levendige discussie. Met stellingen als startpunt gingen de deelnemers onder leiding van Rebel met elkaar in gesprek over kansen, knelpunten en keuzerichtingen. Thema’s als bereikbaarheid, natuurbehoud en slimme mobiliteit kwamen uitgebreid aan bod.

Op naar het najaar

De inzichten en reacties uit deze bijeenkomst vormen de basis voor het vervolg. In het najaar van 2025 wordt een nieuwe bestuurlijke bijeenkomst gepland, waarin inhoudelijke reacties op de conceptversie van de gezamenlijke mobiliteitsvisie centraal zal staan. Stap voor stap werken betrokken partijen zo samen aan een groen en duurzaam bereikbaar toekomstbeeld voor de Utrechtse Heuvelrug.

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit

Dit project vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  Lees hier meer over MONA 

Sinds de coronapandemie zijn bezoekersaantallen in veel natuurgebieden enorm toegenomen. Veel bezoekers komen met de auto. Doel van dit visietraject is het stimuleren van een modal shift, of verschuiving, naar duurzamere vormen van mobiliteit. Dat gebeurt in samenwerking met overheden, vervoersbedrijven en andere stakeholders. Adviesbureau Rebel Group (Living Mobility) is door Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) aangesteld om dit proces te begeleiden.   

De grote hoeveelheid betrokken stakeholders vraagt om een gebiedsbrede mobiliteitsvisie, die ook gedragen en bestuurlijk geborgd is. Er zal worden gewerkt aan een gezamenlijke langetermijnvisie (2050), inclusief concrete ambities voor de korte (2026) en middellange termijn (2030). 

Gedeeld toekomstbeeld voor recreatieve mobiliteit 

Het visietraject wordt uitgevoerd binnen het Europese project MONA. “We hebben gekozen voor Rebel vanwege hun ervaring, voorgestelde aanpak en ervaring met eerder uitgevoerde mobiliteitsprojecten in het gebied,” zegt Sterre Sparreboom, projectleider duurzame mobiliteit, “Met dit visietraject kunnen we met alle betrokkenen komen tot een gedeeld toekomstbeeld. Dat biedt een stevig fundament voor samenwerking tussen regionale en lokale stakeholders, waaronder de provincie Utrecht, gemeenten, terreinbeherende organisaties, NS en ProRail.” 

Djavan Braumuller, projectleider bij Rebel: “We zetten graag onze kennis op het gebied van mobiliteit en natuurbehoud in om bij te dragen aan duurzame recreatieve mobiliteit. Zo zorgen we samen voor een passende toegankelijkheid van het Nationaal Park en een gezonde balans tussen mens en natuur.” 

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit  

Dit project vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.     

Lees hier meer over MONA  

Maandag 16 december presenteerden MSc-studenten van Wageningen University & Research (WUR) de resultaten van hun verkennend onderzoek rondom de visie op duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug en haar flanken, in het kader van het Europese project MONA.  

Het onderzoek richtte zich op de Heuvelrug en haar flanken, waarbij gemeente Utrechtse Heuvelrug diende als specifieke casus voor het onderzoek. Gezien hun lopende ontwikkeling van een nieuw mobiliteitsplan bood deze gemeente een relevant uitgangspunt voor het onderzoek. 

De bijeenkomst markeerde een belangrijke stap in het gezamenlijke duurzame mobiliteitsvisietraject voor de regio, waarbij academisch onderzoek en praktijkgerichte initiatieven elkaar versterken. 

Presentatie voorlopige onderzoeksresultaten

De middag begon met een warm welkom door de wethouder van de gemeente Utrechtse Heuvelrug, Karin Oyevaar (duurzaamheid), Machiel Lamers (universitair hoofddocent WUR) en Jeroen Heemsbergen (programmamanager NPUH).  

Hierna presenteerden de studenten de voorlopige bevindingen van hun onderzoek dat bestond uit twee casussen: 

1. Sleutelelementen van een regionale visie op duurzame recreatieve mobiliteit.  
2. Het proces naar een gezamenlijke visie-ontwikkeling 

Aanbevelingen bij het ontwikkelen van plannen hadden onder meer betrekking op: 

• het belang van een compleet, multi-modaal netwerk waarbij o.a. trein, deelfiets en bus goed op elkaar aansluiten; 

• het betrekken van bewoners om hun input te krijgen over de ontwikkelingen op het gebied van duurzame mobiliteit; 

• het belang van voorlichtingscampagnes voor bezoekers over duurzaam vervoer. 

Het onafhankelijke wetenschappelijk advies van de studentengroep was gebaseerd op de verkenning van internationale wetenschappelijke literatuur (met een focus op NW Europa), de analyse van beleidsdocumentatie en een workshop met belangrijke stakeholders uit het focusgebied. 

Stakeholder workshop

Na de presentaties volgde een dialoog tussen de studenten en stakeholders. Er werd uitgebreid ingegaan op de onderzoeksresultaten en de mogelijkheden en uitdagingen rondom duurzame recreatieve mobiliteit in de regio. De input van de aanwezigen wordt meegenomen in de eindrapportages van dit onderzoek. Deze rapportages zijn voeding voor het gezamenlijke visietraject duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug en haar flanken waar we binnen MONA aan werken.  

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit

Deze studentenopdracht vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA. Wageningen University & Research (WUR) is verbonden aan dit project. Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  Bij Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug ligt de focus op duurzame recreatieve mobiliteit. 

Onderzoeks- & Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug

Bovenstaand onderzoek in het Nationaal Park werd gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Binnen deze hub werken wetenschappers, studenten en stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om zo bij te dragen aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed.  

Masterstudenten van het vak Governance of Tourism & Resources van Wageningen University & Research (WUR) zullen met Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) en relevante stakeholders gaan werken aan kennisontwikkeling ten behoeve van het gezamenlijke visietraject voor duurzame recreatieve mobiliteit die aansluit op de specifieke behoeften in het gebied en de omliggende regio.  

Uitwerking en casus 

De studenten dragen vanuit hun wetenschappelijk perspectief bij aan de gezamenlijke visie op duurzame recreatieve mobiliteit, die met relevante stakeholders ontwikkeld wordt in het kader van project MONA. De opdracht is opgesplitst in twee casussen, waarbij elke groep van studenten advies zal geven op basis van hun bevindingen: 

• Casus 1: Wat zijn de sleutelelementen van een regionale visie op duurzame recreatieve mobiliteit in en rond NPUH? 

• Casus 2: Hoe kan het proces naar een gezamenlijke visie het beste worden georganiseerd? 

Deze adviezen zullen betrekking hebben op het NPUH-gebied, waarbij de gemeente Utrechtse Heuvelrug als specifieke casus wordt gebruikt. Gezien hun lopende ontwikkeling van een nieuw mobiliteitsplan biedt deze gemeente een relevant uitgangspunt voor het onderzoek. 

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit 

Deze studentenopdracht vindt plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA: ‘MOdal shift, routing en nudging oplossingen in NAtuurgebieden voor duurzaam toerisme.’ Wageningen University & Research (WUR) is verbonden aan project MONA. Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  

Onderzoeks- & Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug 

Bovenstaand onderzoek in het Nationaal Park wordt gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Binnen deze hub werken wetenschappers, studenten en stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om zo bij te dragen aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed. 

 

Op 16 oktober 2024 vond de bestuurlijke kick-off plaats van het Europese Interreg-project MONA, georganiseerd door het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH). Dit was de eerste keer sinds de start van het project dat de betrokken stakeholders bij elkaar kwamen op bestuurlijk niveau. Gijs de Kruif, directeur bestuurder van NPUH heette iedereen welkom. 

Er werd uitgebreid gesproken over kansen en knelpunten voor de transitie naar duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug. Bestuurders en betrokkenen van provincie Utrecht, gemeenten op en rond de Heuvelrug, terreineigenaren en andere organisaties waaronder NS en ANWB,  deelden hun ideeën en bouwstenen voor een gezamenlijke visie-ontwikkeling. 

Samenwerking

Gedeputeerde van de provincie Utrecht, André van Schie opende de bijeenkomst met een videoboodschap waarin hij het belang van samenwerking benadrukte. Hij stelde dat een gedegen gezamenlijke visie op duurzame recreatieve mobiliteit essentieel is voor het behoud van dit prachtige natuurgebied.  

NS-Regiodirecteur Irma Winkenius noemde de historische rol van de trein in het bereikbaar maken van natuurgebieden en lichtte initiatieven toe waarmee de NS wandelaars en recreanten ondersteunt. Daarbij werden ook de zogenoemde pilot ‘Buitenpoorten’ in Noord-Holland als voorbeeld genoemd: stations die toegankelijk en aantrekkelijk zijn om te verblijven en een betere verbinding vormen tussen de trein en de natuur met een functie als duurzaam startpunt om de omgeving te verkennen.  

Sterre Sparreboom, projectleider duurzame mobiliteit bij NPUH nam de aanwezigen mee in het MONA project en duidde de deelprojecten die in samenwerking met gemeenten en andere stakeholders uitgevoerd kunnen worden voor de verduurzaming van recreatieve mobiliteit in en rondom het Nationaal Park.  

Gezamenlijke visie

Het enthousiasme en de betrokkenheid van de deelnemers was groot! Er werd afgesproken om in het voorjaar van 2025 opnieuw overleg te plannen om de volgende stappen in het visietraject te ontwikkelen. Dit traject zal worden begeleid door een mobiliteitsvisie-expert.  

Project MONA: duurzame recreatieve mobiliteit

Deze bijeenkomst vond plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA:  ‘Modal shift, routing en nudging oplossingen in natuurgebieden voor duurzaam toerisme’. Doel van het meerjarige Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.   

Lees hier meer over MONA 

 

Op zaterdag 8 juni onthulde Gijs de Kruif, directeur-bestuurder van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, vijf panelen op station Baarn. Deze informatieve borden vertellen bezoekers over de historie van het gebouw en de huidige rol van het station als duurzaam startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Park.

“Als Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werken we samen met terreineigenaren, betrokken overheden, regionale partners en inwoners om het gebied te beschermen en te behouden. Een belangrijk thema is duurzame mobiliteit en recreatie: we willen mensen graag stimuleren om gebruik te maken van duurzaam vervoer als ze de natuur willen bezoeken,” aldus Gijs de Kruif.

Het Nationaal Park is een van de partners binnen het Europese project MONA, dat zich richt op duurzame mobiliteit. Treinstations vormen een duurzaam startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Park. Om deze mobiliteitsfunctie verder te ontwikkelen, werkt het Nationaal Park samen met o.a. gemeente Baarn en NS.

De onthulling is onderdeel van de viering van 150 jaar Oosterspoorbaan en station Baarn door de gemeentes Amersfoort, Baarn en Hilversum, het Spoorwegmuseum, NS, ProRail en Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Op 10 juni 2024 is het precies 150 jaar geleden dat Hilversum, Baarn en Amersfoort in 1874 aangesloten werden op de Oosterspoorlijn, de ‘zijlijn’ van Hilversum naar station Utrecht Maliebaan en Lunetten. Ook werd op dat moment station Baarn geopend.

“In de afgelopen 150 jaar hebben we een enorme ontwikkeling gezien in de innovatie van vervoer,” zegt De Kruif. “We zijn er trots op om deel uit te maken van de stappen die worden gezet om station Baarn tot een duurzaam startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Park te maken.”

• Lees hier meer over MONA.