Recreatieve Poorten: de toekomst van Toeristische Overstappunten en Bezoekersontvangst op de Utrechtse Heuvelrug

Op 2 oktober 2024 vond een werksessie plaats over Recreatieve Poorten bij Antropia Cultuur- en Congrescentrum naast station Driebergen-Zeist,  georganiseerd door stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug in samenwerking met het Nationale Parken Bureau en Routebureau Utrecht. Deze sessie had als doel om de rol van Recreatieve Poorten, te verkennen en te verbeteren – een voorbeeld hiervan zijn de bekende Toeristische Overstappunten (TOP’s).

De bijeenkomst bracht verschillende stakeholders, waaronder de Provincie, Utrechts Particulier Grondbezit (UPG), IVN en gemeenten, samen om  knelpunten, aandachtsgebieden en kansen rondom huidige systemen en bezoekersstromen te identificeren. De sessie werd ingestoken vanuit recreatie in balans met de natuur.  

Recreatieve Poorten: Wat zijn ze en waarom zijn ze belangrijk?

Recreatieve Poorten zijn plekken die een onthaalfunctie bieden voor bezoekers van nationale parken. Deze poorten zijn belangrijk voor het begeleiden en informeren van recreanten, zodat zij hun bezoek optimaal kunnen starten en beleven. We streven ernaar deze poorten zoveel mogelijk in balans met de natuur te brengen. 

Handreiking Recreatieve Poorten en Entrees

Tijdens de sessie presenteerden Guus Verhorst en Angelique Vermeulen, verbonden aan het Nationale Parken Bureau de Handreiking Recreatieve Poorten en Entrees en hun bevindingen na een uitgebreid voorbereidend bezoek aan de Utrechtse Heuvelrug. Zij hebben de regio verkend vanuit het perspectief van de bezoeker en kwamen diverse uitdagingen tegen rondom bezoekersinformatie, met name online vindbaarheid, bebording en recreatieve faciliteiten.  

Knelpunten en oplossingen

De werksessie was gericht op het identificeren van deze knelpunten en verkennen van mogelijke oplossingen specifiek op de Utrechtse Heuvelrug. Hierbij werd er ook gekeken naar mogelijkheden om mobiliteitshubs en groene stations te ontwikkelen, die niet alleen de bezoekerservaring verbeteren, maar ook bijdragen aan verduurzamen van recreatieve verplaatsingen. 

Op weg naar een toekomstgerichte visie

De inzichten die tijdens deze bijeenkomst zijn opgedaan, zullen worden meegenomen in een visietraject recreatieve poorten. De uitkomsten zijn daarnaast voer voor het gezamenlijke regionale visietraject duurzame recreatieve mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug in de context van het Europese project MONA. Het  doel is om de bezoekerservaring te verbeteren, bezoekersstromen beter te reguleren, en recreatieve mobiliteit te verduurzamen.  

Project MONA: duurzame mobiliteit

De workshop vond plaats in het kader van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA: ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.  

Lees hier meer over MONA

 

Station Baarn: duurzaam startpunt voor een bezoek aan Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug

Op zaterdag 8 juni onthulde Gijs de Kruif, directeur-bestuurder van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, vijf panelen op station Baarn. Deze informatieve borden vertellen bezoekers over de historie van het gebouw en de huidige rol van het station als duurzaam startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Park.

“Als Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werken we samen met terreineigenaren, betrokken overheden, regionale partners en inwoners om het gebied te beschermen en te behouden. Een belangrijk thema is duurzame mobiliteit en recreatie: we willen mensen graag stimuleren om gebruik te maken van duurzaam vervoer als ze de natuur willen bezoeken,” aldus Gijs de Kruif.

Het Nationaal Park is een van de partners binnen het Europese project MONA, dat zich richt op duurzame mobiliteit. Treinstations vormen een duurzaam startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Park. Om deze mobiliteitsfunctie verder te ontwikkelen, werkt het Nationaal Park samen met o.a. gemeente Baarn en NS.

De onthulling is onderdeel van de viering van 150 jaar Oosterspoorbaan en station Baarn door de gemeentes Amersfoort, Baarn en Hilversum, het Spoorwegmuseum, NS, ProRail en Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Op 10 juni 2024 is het precies 150 jaar geleden dat Hilversum, Baarn en Amersfoort in 1874 aangesloten werden op de Oosterspoorlijn, de ‘zijlijn’ van Hilversum naar station Utrecht Maliebaan en Lunetten. Ook werd op dat moment station Baarn geopend.

“In de afgelopen 150 jaar hebben we een enorme ontwikkeling gezien in de innovatie van vervoer,” zegt De Kruif. “We zijn er trots op om deel uit te maken van de stappen die worden gezet om station Baarn tot een duurzaam startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Park te maken.”

  • Lees hier meer over MONA.

 

Samenwerking studenten Global Sustainability Science resulteert in 2 onderzoeken

In 2024 hebben bachelorstudenten van Global Sustainability Science van de Universiteit Utrecht gewerkt aan twee consultancy projecten, voor Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Ze werkten aan twee verschillende thema’s: klimaatadaptatie en vitale natuur enerzijds en duurzame mobiliteit anderzijds.

Duurzame mobiliteit:

1. Met als centrale onderzoeksvraag: hoe kan een modal shift van autogebruik naar duurzamere mobiliteitsopties op de Utrechtse Heuvelrug worden gefaciliteerd?Klik hier voor de eindrapportage.

Klimaatadaptatie en vitale natuur:

2. Met als centrale onderzoeksvraag: wat is het beleid van 14 gemeenten op de Utrechtse Heuvelrug op het gebied van afkoppelen? Klik hier voor de eindrapportage.

Aan de slag met duurzame mobiliteit tijdens eerste MONA workshop

Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug organiseerde op 21 februari 2024 een eerste workshop voor stakeholders in het kader van het Europese project MONA rondom duurzame mobiliteit en recreatie op de Utrechtse Heuvelrug. 

De MONA workshop werd gehouden in het stationsgebouw van Den Dolder, en werd begeleid door onderzoekers van de Breda University of Applied Sciences, specialisten in recreatieve mobiliteit en kennispartner van het project. Doel van de workshop was het in kaart brengen van de situatie, uitdagingen en kansen rondom de MONA thema’s in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, en dit te gebruiken als input voor de evidence-based strategieën die worden ontwikkeld.

 

MONA workshop jeroen presentatie

 

Krachten bundelen 

Samen met onze lokale stakeholders bundelden we de krachten om vanuit ieders expertise en kennis de huidige status van mobiliteit en bezoekersstromen te analyseren, voorkomende uitdagingen te identificeren en een indicatie van mogelijke oplossingen te verkennen. Aansluitend was er een gezamenlijke excursie door het groengebied en bosrijke omgeving van Den Dolder onder begeleiding van gidsen van Utrechts Landschap, waar verder werd gesproken over de thema’s gedurende observatie in het veld.

 

 

Stakeholders 

Onder de 30 deelnemers waren onder andere belanghebbenden en mobiliteits- en recreatieautoriteiten van de Provincie Utrecht, U10, gemeenten op en rond de Utrechtse Heuvelrug, eigenaren van natuurterreinen, NBTC, natuurorganisaties, gebiedspartijen en de NS. Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werkt in het kader van project MONA nauw samen met deze stakeholders om de expertise te bundelen om de transitie naar duurzame mobiliteit in het natuurgebied te bevorderen.

 

 

 

 

Project MONA  

De workshop is onderdeel van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk onder de naam MONA: ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.

Wil je meer weten over het Europese mobiliteitsproject MONA? Klik dan hier. 

 

Verkennend onderzoek transitie naar duurzame mobiliteit in Kwintelooijen

Masterstudenten van de Universiteit Wageningen hebben eind 2023 de kansen in kaart gebracht voor de transitie naar duurzame mobiliteit in recreatiegebied Kwintelooijen. Het doel van het verkennend onderzoek was om de bezoeker en huidige barrières in beeld te brengen, inzichten te genereren rondom gedrag en mobiliteit, en kansen voor treinstations als groene entree naar het gebied te identificeren.

Plenaire discussie met stakeholders bij Gemeente Rhenen

Op 13 december 2023 presenteerden de studenten hun bevindingen aan 15 stakeholders in het Huis van de Gemeente Rhenen. Wethouders Hans Boerkamp en Dick Poortinga waren hier onder andere aanwezig. De presentaties leidden tot een interessante plenaire discussie over duurzame mobiliteit in het gebied. De gedeelde inzichten werden verwerkt in adviesrapporten. Deze rapporten zijn te bekijken op de kennisbank van Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

Project MONA

De inzichten van de studenten dragen ook bij aan het grotere Europese samenwerkingsverband MONA van het Europese subsidieprogramma Interreg (North-West Europe). Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. MONA staat voor ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar. Wil je meer weten over het Europese mobiliteitsproject MONA? Klik dan hier.

 

Duurzame natuurgerichte mobiliteit & recreatie

Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werkt binnen het project MONA aan het thema ‘duurzame natuurgerichte mobiliteit & recreatie’ om de transitie naar duurzame mobiliteit in het natuurgebied te bevorderen. Daarnaast wordt er gewerkt aan kennisontwikkeling om duurzame mobiliteitspraktijken te bevorderen.

Onderzoeks- & Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug

Bovenstaand onderzoek in het Nationaal Park werd gefaciliteerd door de Onderzoeks- en Onderwijshub Utrechtse Heuvelrug. Binnen deze hub werken wetenschappers, studenten en stakeholders aan relevante vraagstukken uit de onderzoeksagenda van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om zo bij te dragen aan de bescherming, het behoud en de ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed.

Eerste informatiebijeenkomst over Europees mobiliteitsproject ‘MONA’

Stichting Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug organiseerde op 28 november 2023 een informatiebijeenkomst voor stakeholders over het meerjarige Europese project MONA rondom natuurgerichte duurzame mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug. 

De informatiebijeenkomst werd georganiseerd op Landgoed Zonheuvel, om het MONA mobiliteitsproject onder de aandacht te brengen bij onze stakeholders. Het project MONA heeft als doel het faciliteren van een modal shift naar duurzame mobiliteit in natuurgebieden. Dit is de eerste bijeenkomst rondom project MONA die het Nationaal Park organiseerde sinds het project van start is gegaan medio 2023.

Stakeholders  

Onder de 20 deelnemers waren belanghebbenden en mobiliteitsautoriteiten van de Provincie Utrecht, gemeenten op en rond de Utrechtse Heuvelrug, eigenaren van natuurterreinen, gebiedspartijen en de NS. Tijdens de informatiebijeenkomst was er grote betrokkenheid vanuit de aanwezigen. Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug gaat in het kader van project MONA nauw samenwerken met deze stakeholders om de expertise te bundelen om de transitie naar duurzame mobiliteit in het natuurgebied te bevorderen. Een integrale aanpak staat centraal om de MONA mobiliteitsprojecten te kunnen realiseren.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gezamenlijke visie op duurzame mobiliteit 

Eén van de MONA deelprojecten is met alle relevante stakeholders een gezamenlijk visie ontwikkelen voor de transitie naar duurzame mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug. In dit kader zal de stichting in samenwerking met de stakeholders vanaf 2024 aan de slag gaan met dit mobiliteitsvisietraject.  

Project MONA  

Doel van het Europese Interreg project MONA is het realiseren van duurzame en natuurgerichte mobiliteit en recreatie in natuurgebieden in Noordwest-Europa. MONA staat voor ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Het project is medio 2023 van start gegaan met een looptijd van 4,5 jaar.   

Wil je meer weten over het Europese mobiliteitsproject MONA? Klik dan hier. 

Europese subsidie voor duurzame mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug

Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug krijgt een Europese bijdrage van 345.000 euro om de komende 4,5 jaar te werken aan duurzame mobiliteit. Dit project is onderdeel van een groter Europees samenwerkingsverband met partners uit Nederland, België, Duitsland en Frankrijk, dat zich richt op duurzame recreatie.

Sinds de coronapandemie zijn bezoekersaantallen in veel natuur- en recreatiegebieden enorm toegenomen. Door de vele bezoekers, die vaak per auto komen, is de natuur onder druk komen te staan en raakt de veiligheid in het geding. Omdat meerdere Europese parken hiermee te maken hebben, sloegen zij de handen ineen voor een gezamenlijke Interreg subsidieaanvraag van in totaal €3,5 miljoen. Deze is nu toegekend.

Duurzame mobiliteit stimuleren

Als onderdeel van dit Europese project zal het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug zich richten op duurzame mobiliteit, onderverdeeld in vier deelprojecten:

• Gezamenlijke visie – een regionale visie met actieplan voor duurzame mobiliteit op de Utrechtse Heuvelrug;
• mobiliteitshubs – een pilot met bijvoorbeeld een deelfietsensysteem, zodat bezoekers hun auto gemakkelijker aan de rand van het park kunnen parkeren of met de trein kunnen komen;
• startpuntenkaart – hierop kunnen bezoekers zien waar ze het best hun bezoek aan het park kunnen beginnen, afhankelijk van wat ze willen doen;
• treinstations als ‘groene entree’ – het stimuleren van ov-gebruik op en om de Utrechtse Heuvelrug.

MONA

De verschillende Europese organisaties werken samen onder de naam MONA: ‘MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas for sustainable tourism’. Doel is het realiseren van duurzame en natuurgerichte recreatie in natuurgebieden, waar zowel de natuur, de omgeving, bezoekers en de lokale economie van profiteren.

Naast Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug maken de volgende organisaties deel uit van dit Europese project: VisitBrabant (Van Gogh Nationaal Park), Breda University of Applied Sciences, de Katholieke Universiteit Leuven, Grenspark Kalmthoutse Heide, Nationaal Park Veluwezoom, Montagne de Reims Regional Park, Regional Park Scarpe-Escaut, Tourism Province of Antwerp, Tourismus Zentrale Saarland en POLIS.